Friday, October 22, 2021

๐๐ฎ ๐๐ฎ๐š๐ฅ๐ก๐ซ๐š๐ง๐ ๐š ‘๐Š๐ก๐ฎ๐š๐ซ๐ž๐ข ๐’๐ฎ๐ฅ๐ก๐ง๐ฎ’ – ลข๐ฎ๐ฅ ๐ก๐š๐ฎ๐ก ๐ฅ๐จ๐ฏ๐š ๐ง๐ฎ๐ง๐ง๐š ๐œ๐ก๐š̂๐ง๐ง๐š !

 ‘๐‘ถ๐’‘๐’†๐’“๐’‚๐’•๐’Š๐’๐’ ๐‘ฏ๐’Ž๐’–๐’‰ ๐‘ป๐’‰๐’†๐’Š๐’‰ ๐’๐’๐’‰’

Pu Bualhranga’n ama chanchin a ziahna ‘Khuarei Sulhnu’ kaltlangin, UT sawrkar aลฃanga Pu Laldenga ban a nih dan leh, Pu Laldenga’n zalenna sual loh a rawt dan kan tarlang tawh a. Tun ลฃumah ve thung chuan ลฃul hauh lo, Pakistan sawrkar tihlรปngawi nรขn chauha hnam pasalลฃha tam takin nunna an chรขn dan, phรชk 220-a mi kan bihho leh dรขwn a ni. Engvangin nge heng thu mu hnu hi rawn thar thawh leh ลฃhin nge ka nih kan tih chuan, ลฃhangtharte’n kan histawri, a bik takin ram buai lai chanchin dik tak kan hriat ka duh vang a ni.

Kum 1970 May thlaah Pakistan sawrkarin MNF sawrkar chu rรขlthuam rawn pรชk pahin, Mizorama Operation nei turin thupรชk khauh tak a rawn pe ta a. Mizoram pum huapin India sawrkar chawk buai thei ang ber tura, lei leh inkalpawhna kawng leh thil dang dang tichhe turin, Operation Hmuh Theih Loh tia hming an vuah chu ruahman a ni ta a. A hun thu hlaah fur lai a nih avangin, chet vel a harsat lai tak a ni a. Pu Bualhranga’n he beihpui chanchin a ziak dan hi a ngai ngaiin han tarlang ta ila.

“Ka ngaihtuahin fur chhe lai taka Mizorama underground-a han tal vel harsat dan tur leh hlauhawm dan tur kha, kan kum 3 tawnhriat aลฃangin a hriat loh theih loh a. Fur lai chuan hnu thup a har รชm รชm a, tui lian kรขn a har bawk. Ngaw hnuaia mei chhemin kan awmna hmun chu hmelmate tรขn mei khu kha hmuh a awlsam รชm รชm mai bawk si a. Kan President, nupui kawngchilh zuta Dhaka-a awm mai mai chuan khangte kha tawng ve hek lo, ka hrilh pawhin a haider lui tlat a. 

Chu bakah India sipai chhuanlam tur tingin kawngpui leilawn pakhat tรช pawh han bomb chhe zauh se, kha lai hmun aลฃanga bial zau tak chhรปngah khรขn, hlo thlawh ลฃul vanglai takin carfew an puang ngei dรขwn a. Kan mipuite retheih tawh nak alaiin he operation hi ลฃampui hmahruai a ni dรขwn tih alang reng mai bawk si a. Ka tih ngai vak loh angin hmaichhanah kan President nen pawh, beng sen khawpin kan inhnial phah hial a. Ani chuan a thuneihna hmangin Operation Hmuh Theih Loh chu fur chhe lai takin a pute, ISI awfisar-ho thu angin tihtlang ngei a tum tlat a.

Keiin kan sipai chhuanvawr ber berte, rah chhuah nei ลฃha vak si lova an nunna hlu tak Pakistan-ho thu avanga boral mai tur angin ka hmu bawk si. Kan inhnial lai pawhin, ‘Independent kan puan tawh avangin independent sawrkar kan ni a, India sawrkar mai ni lovin Pakistan sawrkar lakah pawh independent kan ni. Chuvangin kan sipaite operation hmun leh hunah pawh Pakistan rawn inrawlh hi ka ngai thiam lovin ka remti thei lo. Ruahtui hul hun kan nghak ngei tur a ni’ tiin ลฃan ka khawh ve a. 

Keini ang duangte thu sawi chu barah a khawn vak lo. Amah chawmtu leh hrai tlaitute duh dan ang chuan operation chu a kal tlang ta tho a ni. Nidanga ka la tih ngai reng reng loh, operation-a chhuak tur kan nauteho chu thui takin ka han thlah ve a. Thlanmuala mitthi vui tur angin ka inngai a ni. Chutah chuan ka sikul naupang hlui, group khat Commander Lalลฃhakima chu ka hmu fuh hlauh mai a, kan inลฃhen dรขwnah chuan, ‘ลขhakim, han thi reng reng suh’ tiin ka thlah tawp mai a ni. Zoram pana kan nauteho chhuak chu ka khawngaih lutuk a, ka mittui a tla hial a ni.

Ka hlauhthawn ang ngeiin fur chhe laia operation  an han nei kha, tum angin Subotous Operation chu an ti hlei thei ta lo a, kan awfiser ลฃha tak takte chuan nunna hial an chรขn ta zawk a, a dam chhuakte chu an rawn hawng kir leh a ni. Heng thute leh mipuite leh keini, tih tak taka Mizoram zalenna sualtute’n kan thihna leh tawrhna zawng zawng ka ngaihtuah hian, keini leh India sipai kutthlak tuara boral te, kuttualleichham, piangsual tate chhรปngkua engzat nge retheihna ruamah um luh an nih tak?

Hliam kan tawrh dan ka ngaihtuahin, chung zawng zawng bul chu kan President pu Laldenga leh a chhรปngte nuamsa tรขwka an khawsak theihna tura a man kan pรชk hi a to รชm a, a lei nรขn mihring tak chuan hriat thiam a har ka ti hle mai. Tunah erawh Lalpa zarah thlir hahdam dan ka thiam ta e. Amaherawhchu, hnam pa tih kher hi pai ลฃawih har ka la ti fan a ni” tiin a ziak a. He operation an han neihnaah hian mi 97 an kal a. Mi 14 kahhlum an ni a, mi 8-in man an tรขwk bawk. India sipai hnena inpe mi 8 an awm bawk. 

Pu Bualhranga vek hian he operation chungchanga a ngaihdan heti hian a ziak bawk. “He operation hi keini ang hnam tenau tรขn mihring tlem si-ah chuan chhiatna rรขpthlak a tling a. MNF underground chhรปng zawnga military operation tam tak hmelma kan beihnaah khรขn, hmuh tawh angin chhiatna rรขpthlak ber a ni. A chhan leh avang, a bul bรขl hre lo tรขn phei chuan heti รชm hian em ni naute nun kan lo ren loh le, tih vรกwng vรกwng loh theih a ni lo. Kan sipai ลฃha ber berte kan hloh bakah, kan sipai zingah moral nasa takin a tihniam a ni” tiin! 


No comments:

Post a Comment

๐‚๐จ๐ฅ๐ฅ๐ž๐œ๐ญ๐ข๐จ๐ง๐ฌ ๐จ๐Ÿ ๐๐จ๐ž๐ญ๐ซ๐ฒ - ๐ˆ๐ˆ

  1. ๐“๐ก๐ž ๐Š๐ข๐ง๐ ๐จ๐Ÿ ๐‹๐จ๐ฏ๐ž ๐’๐ก๐ž ๐‹๐จ๐ง๐ ๐ฌ ๐…๐จ๐ซ She’s not a storm that begs for taming, Nor fire wild, nor heart inflamed— She’s...