Rihtlang min liam san le.....(Part - II)

 A satu hian a sa thiam lutuk mai hi a buaithlak a, a hla thu a mawi lutuk phei hi chuan mang a ti ang lek lek zawk hial a ni!

 ‘Sarpui lian leh awmlai silo ka tuarnem thei lo ve’ - He lai tlar khat lekin thu a sawi tam dan hi ka chhut reng mai! Tiang taka thu funkim tawi si hi ka la hmu meuh lo! Sarthi zawng kan hre ngai a lawm, Sarpui han tih hian a phuahtu lung a run zia a tarlang chiang ngawih ngawih a, Awmlai ni bawk si lo thihna hriatthiam har turzia rilru-ah a lang a, thinlung taka tawrhpuina min thlen vawng vawng mai a ni! Chutih rual chuan kan tlangvala hi engtia thi ta mai nge anih zawhna zawh nawn reng reng kan ngai chuang tawh bawk hek lo!

 ‘Pheisen darfeng ramchhan ka nau duatlaite kha; Tinkim dawn zo hlimten siang lam hawn relin maw aw’ - Ka nau duatlaite han tih hnap hian a hril zo mawlh mai! Enge chu a nau duatlai chuan a tih, tih pawh hai rual a awm lo. Sipai chawlh la, in lam pantu a nau duat rawn haw hnak hnak tur chu a mitthla an a cham rei tawh em a tin ni! A hmel ringawt pawh a thlahlel tih hi a chiang reng mai.

 ‘Lirpui runsei khawllian rum vung vung chhungan maw...Laitha khuai ang chawlin rihtlang min liam san le’ - Mahse Beiseina zawng zawng vawilehkhata Beidawnna tawpa rawn inthlak ta thut mai chu a lungchhiatthlak lutuk ta tlat! Tu fa chuan nge Rel chu Lirpui runsei khawl lian tihna chang hre tawh ngai a, Laitha khuai ang chawl a chhunzawm mawi nachang hre tawh ngai ni? A va mawiin he hla siamtu ngaihtuahna rilzia mawlh mai hi! Tlangval tisa sar seng sawng thihna sawi nan chuan a mawi thlawt a ni!

 ‘Aw ka neihchhun ka nau duatlai sakruang ka chul nemmaw...Thlafam dairial channa zan tam pawh liam mahse...’ - He hla siamtu hian a nau ruang hi a nang lovem ni? Chuzawng ka hre chiang ngam lo ve. Mahse a nang anih pawn chu chuan khamkhawp a pelo tih a chiang em em a ni. Engvanga chuti taka a nau chu ngai ta nge kan tih chuan a neihchhun a ni tih kan hria e. Khuarei hian fam tate min nghilh tir lo tih hi a chiang mang tak e aw!

 ‘Thingpuirem khar hawna buan ang pawm ka nuam che aw, Thingpui ri ruai kharlai hawn zai an rel silo...Sakruang chul lovin maw piallei run i rem le’ - Ngawi la, ngaihtuah nawn leh teh! Helai hlarua hi tuman an hman ka la hre ngai lova, hman ngai loh anih avanga a mawina leh rilna in hmuh hmaih erawh ka remti lul lo! Kuang hi ti takin a lo sawi mawi theih a, ti taka lungkuai leh lungchhiatthlakin an khar ngai tih tunge sawifiah tawh ngai ni? Zotawng hausakna hi a rilin a lo va mawi thei ngai em em ve le! Ruang chhilh tawh chu Police ten thihchhan chhui chian an mamawh bakin an hai hawng tawh ngai em ni?

 ‘Aw a na e min chhingzo awm ang maw thlafam ngaih hi, Lirpui kiu ruai chhunga silhpuan zial ngheng in maw’ - Sawi mai aia ril a ni tawh! Neihchhun channa avangin a tih ngai hauh lo, mitin mai hnenah chona lungrun ber thu a chhakchhuak ta hial a! Chona a zawnga chhan chakawm loh ber mai a chhakchhuak a, tunge chhang ngam ang ni? Lirpui liu ruai khi tunge hmang tawh ngai le? A va mawiin a va han hriatthiam theih tak em!

 ‘Sakhmel chul riai riai a chham ang a zal tur chu, Ka dawn sei ngam love aw; Lunglai min run ngei e; lunglai min run ngei e’ - Helai chang hi mi vel leh thin! Feet ‘6’ hnuaiah mithhi kan zalh chu kan hria. Tawih ral turin kan phum tih pawh kan hai lo. Mahse maw, a rawn sawi dan mawlh mai khian ka lung a kuai em a ni! Sakhmel chul riai riai han tih zawng, a na lungrun ngawih ngawih zozai em mai! Ngaihtuah thui ngam chi a ni lo tih a hrechiang si a, patling meuh chu awrawl chhuahin vawikhat mai ni lo, vawihnih zet a tap chhuak ta anih khi!

 ‘Ka nau duatlai i tello chuan engtin nge ni ang le, Tangka rothangpui leh i vulmawi hawn te hi’ - Sipai chuan chawimawina Tangkapui an dawng thin a, huaisen lawmman atan Medal an dawng thin. Damlai chuan a bang mawi atan leh a hnathawh that lantir nan a tarlangin a inbel thin. Chu ngaihtuahna a neih laia he hla siamtu dawn han sei tur zia hi ngaihtuah tham a ni. Tangka rothangpui han tih tluka mawi hian he chawimawina hi sawi ropui leh chuan ngaihna hlawl ka hre tawh lo!

 ‘I duh ai ang ram dawn lungruk min hrilh silo, I tello chuan hringnun kalsiam ka relthiamlo, ka tawn mangmawlah tal, i lungruk min hrilh rawh...’ - Duhthusam engmah inhrilhna hman a awmlo a, a hawihai ngawih ngawih a ni ber! A nau chuan eng ang hmalam panna kawng duhthusam nge a neih tih hriat chakna chuan zan tam a timangang a, a tawpah phei chuan zah pawh dawn zo lovin, mumang lamah tal min hrilh mahna tiin a nau a au ta hial anih hi!

 ‘Ka bungdawntuai thlafam chan zawng tlangtin dengkim ngei maw, Pheisen darfeng ngurpui lallian chawimawina nen; Sakruangah parmawi leh rimawi tinreng te nen; sakruang hma an hruai e, Pheisen darfeng rual ten; vohbik chawimawina te khuanun malsawm rawh se....’ - A va chapo inngaitlawm tak em ve aw! Chapo pui tham thihna chawimawina zozai a ngaihlut zia hi chapo pui tham zawng a tling hle si a. Mahse Vohbik chawimawina chu Khuannu malsawm dilna-in a thlah ta zawk a ni!

 He hla hi engtikah mah a chuai tawh lovang a, thangthar hla siam thin zingah a thluk lama Zo mawi lungkuai leh hla rua lama Zo mawi dangdai phuah chakna chu Favang thlifim ang maiin lo thaw heuh heuh rawh se! Khawi lai thu phuahchawp lutuk, literary Value nei hauh lo ngaihsanna pawh he hla hmang ngei hian thiahin lo awm mawlh rawh se!

Rihtlang min liam san le.....(Part - I)

He hla hi Pu Lalnuntluanga, Zohmun phuah a ni a, Thanglalmuana hriatreng nana phuah a ni. Hla thu ang hian, Sipai ani a ,a lo haw kawngah rela a chuang chu thi a hmuh a ni a, a thihchhan hriat a ni lo. He hla satu Lallawmawma putea ngei a ni e. TL Muana hi an unauah an mipa neihchhun a ni nghe nghe a ni.

Tlangval, a vanglai taka a thinlung chhung ril bera Ram leh Hnam hmangaihna luangchhuak chuan Pasaltha thinlai a mut reh thei lo! Ral kapa hmelma doral kara silai lekin zan tam mangah a hun a hmang liam a! Nuamsa taka Lengi nena tualchai a, khawvel ropuina leh thatlai nawmchen chakna meuh pawhin chu hmangaihna luangliam chu an hmet mit zo si lo maw?

“Vanglai nun ngeiah, thatlai par a vul lai ngei hian Ram leh Hnam tan tiin nun thapin ka chhuak nang e, ral kutzala chhiat ka tawk anih ngai chuan, in naktuk ralmuanna leh thlamuanna atan ka nun ka hlan tiin min thlah liam nang che u. Sakruang khat aia tam nei ni ila, pakhat in tan, pakhat ka Ram leh Hnam tan tiin ka hlan dawn tih in hriat kha, lungchhiatna ni lovin Chapo si lova uanthuanna ngei chuan min thlah nang che u” tiin ral ram panin a chhungte thlah liamin a chhuak ta anih kha!

Nu chuan a fa a chan thin a, Pa chuan a fa a sun ngai e. Mahse, ngaihtuah chiang rawh! Ram leh Hnam hmangaihna kawng hrang a awm a sin! Raltitna hmun kher panlo hian Zoram chhung ngeiah pawh Raldo tur an tam lovem ni? Nu leh pa, u leh nau hmangaihna luangliam chuan zawhna zawh a bang lo! Nimahsela, mihringa zahawmna chhawmnuna vulh len chu Chun leh Zua hmangaihna atanga mawhphurna chuan a remti ta a ni zawk!

A thinlunga a chak ber tih theihna hun tha bawhpelh hauh lovin Mizo tlangval ngei chuan hliam leh doral, ser leh sahrang hma-ah a silai a hmetpuak a. Hlauhthawnna tinreng kara thlantui luang zawih zawih chuan a thinlung takah lawmna nun a thlen ta bawk a! Hnehna hlado chhamin khuavel a chuan ta hial a! Chu dinhmun a thlen chiah chuan lungawina tinreng maite chu a taka a nitin lenpui leh a zantin mutpui an ni ta a ni.

Thawh hun a awm a, chawlh hun a awm bawk thin. Sipai tlangval tan pawh a hunawl hmasa bera a chhungte hnen pan chu a chakawm a ni satliah lova, a phurawm ngawih ngawih a ni zawk! Sawi tur a va ngahin, a thinlung chu a va khat liam tehlul ngai em! Phur satliahlo tak maiin Zoram panin Rel-ah a rawn chuang hawng ta a ni.

Mahse maw, ruahmanna duhawm ber leh thlakhlehna tinreng Chhiatna zawkin a lo chhawn dan chuan lung reng a tiawilo! Khuannu rorel chhiatna lo thleng thin chu ngah nge a phu ber berte hnenah a lo thlen lohva, mi duhawm tak tak hnenah a lo thlen tak mai thin le? Fa chuan Pa a sun tur a ni ngai a, Pa pawhin a Pa lehchhawng a sun thinna khawvel a ni lovem ni? Beiseina tinrenga lo hmuaktu chhawnna Beidawng chu a va lungrun lungchhiatthlak ngai awm em em ve le? Kan khawvel chu a va danglam ta ngai em! Nu leh pa ten fa an vuiliam ang maw?

Hriat lawk avanga thihna lo thleng chu tawrh a ziaawm mahna! A chhan leh a vang hriat hauh loh, inrinlawkna pawh awm bawk hek lova thihna nunrawn dan chu tunge chhuichhuak thiam ang ni? Sar tha tak leh phurna tinreng nena penchhuak Pasaltha lo hawn dan chuan tu lung mah hi a ti awi mawlh lo a ni! Chu tluka lungngaihna lungrun chu tunge hria ang le? Nu leh pate Run chhung ngeia lawiluh tum chu engvanga lei thuahthipa zalh ngai ta nge a nih? Zawhna chhan senloh chu chhanna pekin an awm lo!

“I sakruang ka enchimloh, ka duat ngawih ngawih zalna atan lei thuahthip a pamhmai lua! Van mite tuallen atang zawkin ka lo hmuak ang che ka ti lovem ni? Ngah nge tiang taka hmanhmawha mi hma khalh tak mai le? Engtin chuan nge ka tuar thiam zawh zai tak ang? Lungchhiatah rual min khum zo tur tu nge awm a, i taksa kumkhua atana tawih ral tur chu engtin nge ka ngaihtuah ngam tak ang?” tia chun leh zua, u leh nau tap thawm chuan mihring tawh phawt chu min vel ta a ni!

Chhungte hnena thurochhiah pakhatmah hnutchhiah lova hlimthla hnutchhiahtu chuan a chhungte a va ti mangang ngai em! Dam him pialin rawn hawng nise, a chhungte hnenah a duhaisam lungruk a hnutchhiah tam dawn vei nen chuan! Engtin nge fapa mal tellova farnu ten kechheh an rem ang a, nu leh pa-in hmalam pana hmasawnna kawng sial an chak tak ang? Tu hnenah nge Ro an hnutchhiah tak ang ni?

Lungngaihna vawrtawp lo thleng atanga duhsakna tinreng lo luangchhuak chu a mawi chungchuang mang tak e! Chawimawina tinreng lo luangchhuak chu lungngaihna mittui karah pawh hmuh hmaih phal rual a ni lova! Mi nazawng ten an damchhung pawha an dawn ngai loh tur Duhsakna parthi leh chawimawina Tangkapui tinreng maite chuan mitin ten a phu ang tawk takin kan Pasaltha chu an thlah liam ta a ni e.