Friday, November 24, 2023

๐พ๐‘Ž ๐‘๐‘ข,



๐ผ ๐‘˜๐‘Ž๐‘™ ๐‘ก๐’‰๐‘ข๐‘ก ๐‘‘๐‘Ž๐‘›๐‘–๐‘› ๐‘š๐‘– ๐‘Ÿ๐‘ข๐‘› ๐‘’̂๐‘š ๐‘ฃ๐‘Ž๐‘›๐‘”๐‘–๐‘›,

๐‘†๐‘ข̂๐‘›๐‘›๐‘Ž ๐‘š๐‘–๐‘ก๐‘ก๐‘ข๐‘– ๐‘˜๐‘Ž ๐‘“๐‘Ž๐‘Ÿ๐‘ก๐‘–๐‘Ÿ ๐‘™๐‘œ ๐‘›๐‘Ž๐‘›๐‘” ๐‘’,

๐ผ ๐‘Ÿ๐‘ข๐‘Ž๐‘›๐‘” ๐‘๐‘Ž๐‘ค๐’‰ ๐‘ก๐’‰๐‘™๐‘Ž๐‘›๐‘Ž๐’‰ ๐‘˜๐‘Ž ๐‘ง๐‘Ž๐‘™๐’‰ ๐‘๐’‰๐‘Ž๐‘™ ๐’‰๐‘’๐‘˜ ๐‘™๐‘œ,

๐‘€๐‘–๐‘ก๐‘ก๐’‰๐‘– ๐‘๐‘Ž๐‘›๐‘”๐‘๐‘Ž̂๐‘Ÿ ๐‘๐‘Ž๐‘ค๐’‰ ๐‘˜๐‘Ž ๐‘ก๐’‰๐‘™๐‘–๐‘Ž๐’‰ ๐‘™๐‘œ'๐‘›๐‘” ๐‘๐’‰๐‘’ ๐‘Ž,

๐‘๐‘’๐‘š๐‘Ÿ๐‘Ž̂๐‘›๐‘” ๐‘๐‘ข๐‘Ž๐‘›๐‘–๐‘› ๐‘˜๐‘Ž ๐‘ก๐‘ข๐‘Ž๐‘š๐’‰๐‘™๐‘Ž๐‘ค๐‘š ๐’‰๐‘’๐‘˜ ๐‘™๐‘œ'๐‘›๐‘” ๐‘๐’‰๐‘’,

๐พ๐‘Ž ๐‘ก๐’‰๐‘–๐‘›๐‘™๐‘ข๐‘›๐‘” ๐‘™๐‘’๐‘– ๐‘˜๐’‰๐‘’๐‘˜๐‘Ž๐’‰ ๐‘ง๐‘Ž๐‘ค๐‘˜ ๐‘– ๐‘Ÿ๐‘ข๐‘Ž๐‘›๐‘” ๐‘ง๐‘Ž๐‘™๐’‰๐‘–๐‘›,

๐‘‡๐‘–๐‘๐’‰๐‘ข๐‘Ž๐‘›, ๐‘‘๐‘Ž๐‘š ๐‘๐’‰๐’‰๐‘ข̂๐‘›๐‘”๐‘–๐‘› ๐‘˜๐‘Ž ๐‘ ๐‘ข̂๐‘› ๐‘‘๐‘Ž̂๐‘ค๐‘› ๐‘๐’‰๐‘’ ๐‘›๐‘–๐‘Ž,

๐ถ๐’‰๐‘ข๐‘ก๐‘–๐‘› ๐‘›๐‘Ž๐‘›๐‘” ๐‘๐‘Ž๐‘ค๐’‰ ๐‘˜๐‘Ž ๐‘ฃ๐‘Ž๐‘›๐‘ก๐‘–๐‘Ÿ๐’‰๐‘˜๐‘œ๐’‰ ๐‘›๐‘–๐‘–๐‘›,

๐พ๐‘Ž ๐‘˜๐‘Ž๐‘™, ๐‘˜๐‘Ž ๐‘™๐‘ข๐‘ก ๐‘™๐‘’๐’‰ ๐‘๐’‰๐’‰๐‘ข๐‘Ž๐‘˜ ๐‘š๐‘– ๐‘ฃ๐‘’๐‘›๐‘” ๐‘›๐‘Ž๐‘›๐‘” ๐‘๐’‰๐‘’.

๐“๐ก๐ž ๐‘๐š๐ฉ๐ž ๐จ๐Ÿ ๐‹๐ฎ๐œ๐ซ๐ž๐œ๐ข๐š ๐›๐ฒ ๐–๐ข๐ฅ๐ฅ๐ข๐š๐ฆ ๐’๐ก๐š๐ค๐ž๐ฌ๐ฉ๐ž๐š๐ซ๐ž




๐“๐ก๐ฎ๐ก๐ฆ๐š - 510 BC niin Rome sipai hotu Sextus-a, chutih hun laia Rome lal Lucius Tarquinius-a fapa ni bawk chuan nu zahawm leh hmelลฃha tawpthang, a sipai pui Collatinius-a nupui Lucrecia chu a chenna in aลฃanga ru chhuakin a pawngsual ta a.

Lucrecia-i chuan a pa leh a pasal kovin amah pawngsualtu laka phuba la ngei turin thu a intiamtir ta a ni. Tichuan, amah pawngsualtu hming sawi chhuakin, chemte a la a. Amah leh amah a invit hlum zui ta a ni.

Lucrecia-i pa leh a pasal te chuan Rome mipuite thinlung chawk thovin, an lal chu an paihthla ta a. Tichuan, a vawi khat nรขn Rome chu mipui rorรชlna hnuaiah a lo awm phah ta a ni. He thil thleng chungchang hi William Shakespeare-a chuan, Narrative Poem (thawnthu anga phuah hla hril) hmangin a lo phuah chhuak ta a ni.

๐๐จ๐ž๐ญ๐ซ๐ฒ ๐™๐ข๐š๐ซ๐š̂๐ง๐  - He hla hrilah hian Stanza (hla chรขng) 265 zet awmin, stanza khatah hla tlar 7 zel an awm a. A vaiin hla tlar 1855 zet an awm tihna a nih chu! Shakespeare-a hian Lucrecia phuah nรขn Rhyme Royal a hmang a ni.

Chaucer-a khรขn 'Troilus and Criseyde' narrative poem-ah he poetry ziarรขng hi a hman bawk avangin, a chรขng chuan Troilus Stanza tih a ni bawk ลฃhin.

Rhyme Royal-ah chuan hla chรขng tinah tlar 7 zel awmin, a rhyme scheme chu ababbcc a ni. Iambic Pentameter (thumal pahnih ri sรขng leh hniam a rem) hman niin, tlar tin hi lambi 10 zel hmanga rem a ni.

He hla hrilah hian zirlai ลฃha tak tak thur chhuah tur a tam hle a. Chutih rualin thu leh hla mawina leh rilna, Shakespeare-a zia hmuh tur hla chรขng tinah an awm bawk. Narrative poem lamah hian Mizote hi kan la pachhe hle rih chu a nih hi.

๐…๐ข๐ ๐ฎ๐ซ๐ž ๐จ๐Ÿ ๐ฌ๐ฉ๐ž๐ž๐œ๐ก - Lucrecia kaltlang hian Shakespeare-a thu thiamzia, hla rua a chheh thiamzia kan hmu chho leh mawlh mawlh a. Tlem azawng lo tarlang ta ila.

Hla tlar tina thumal hmasa ber consonant thumal hmanga rem phei diat diat, Alliteration hmuh tur tam tak zingah hla hril chรขng 9-na hi lo en ta ila.

From Venus’ doves doth challenge that fair field;
Then virtue claims from beauty beauty’s red,
Which virtue gave the golden age to gild
The coward captive vanquished doth yield
So guiltless she securely gives good cheer

Tlar hmasa berah dd leh ff hmanna hi kan hmu em? Doves leh doth, fair leh field kan hmu a. A dawtah bb, a dawt lehah ggg, chutiang zelin cc, sss, gg consonant hman nawnna kan hmu a nih hi.

Sapin Anaphora an tih mai, thumal inang hmanga ลฃawngkam khat (clause) rem pawh hmuh tur an awm nual.

Hla hril chรขng 7-naah hei hi kan hmu -

His honour, his affairs, his friends, his state

His tih thumal hman diat diat a nih dan a lo lang a. Hla hril tlar 588-naah pawh my tih hmanna kan hmu bawk -

Be moved with my tears, my sighs, my groans.

Hla hril tlar 981-985 chhova 'Let him have time' a hman dante hi pui tak a ni!

Let him have time to tear his curled hair,
Let him have time against himself to rave,
Let him have time of Time’s help to despair,
Let him have time to live a loathed slave,
Let him have time a beggar’s orts to crave.

Sapin Apostrophe an tih, hmuh theih loh thil, mihring boral tawh, hmun bik suangtuahna leh va sawinna kan hmu nual bawk.

A chunga thil thleng rรขpthlรขk tak vanga Lucrecia-i lungchhiatna thu hla puanchhuah nรขna, Apostrophe a hman dante mawlh hian min ti mรผr sรฉng sรฉng thei nia maw le!

Opportunity, Time leh Day a hman dan hi lo en ve teh -

O Opportunity! thy guilt is great,
Mis-shapen Time, copesmate of ugly Night,
Revealing day through every cranny spies...

Tehkhinthu, metaphor a han hman dante mawlh hi a themthiam thlak teh asin!

Unlock’d the treasure of his happy state,
What priceless wealth the heavens had him lent

tiin, Collatine-a nupui tehkhin nรขn treasure leh priceless wealth a han hmang zaih a, a nupui hlutzia leh chawimawi thiamzia hi!

Sable Night, mother of Dread and Fear

tihah Zan thim chu Nu angin a rawn tehkhin hlauhawm thiam zet mai.

Shame folded up in blind concealing night,
When most unseen, then most doth tyrannize

tihah thung chuan mi nunrawng ber tehkhin nรขn Shame a rawn hmang thung a, a hmang fuh teh e!

Thumal inletling thรกwk hmanga thumal awmze nei phuah kawngah Shakespeare-a chungnunzia kan hmu leh a. Oxymoron mawi zet zet a hmanna lo en ila -

earthly saint,
poorly rich,
O modest wantons! wanton modesty!

Personification, thil hmuh theih loh emaw eng thil emaw hmanga mihring khaikhinna/tehkhinna a hman dan lo en ta ila -

And wilt thou be the school where Lust shall learn?
Must he in thee read lectures of such shame?

tihah hian tisa chรขkna รขwmkhauh tak chu, zirlai naupang angin a rawn khaikhin/tehkhin zaih mai a nih hi!

Shakespeare-a aia thu uar (hyperbole) thiam, imagery hmang thiam ka la hmu lo. A hnuaia hla chรขng ka chhiar zawng ringawt pawhin, ka mitthlaa ka thil hmuhte chuan min ti mur sung sung thei nia maw le!

O comfort-killing Night, image of hell!
Dim register and notary of shame!
Black stage for tragedies and murders fell!
Vast sin-concealing chaos! nurse of blame!
Blind muffled bawd! dark harbour for defame!

E khai! Rin aiin a lo thui leh ta duah mai. He hla hril kal tlanga zirlai ngaihnawm tak takte pawh kan la en hman si lo. Hla thu mawi tak takte lah ka la phawrh bawk si lo. Lucrecia-i phuba lak a nih dante pawh!

Eng pawh ni se, nidangah chungte chu kan la thlir za leh thei turah ngai mai ang aw. A mood-a chen hi a awlai ta lo hle a. Ka ลฃhiannuin duhsak taka Complete Works of Shakespeare mi leisakna pawh, kum tam a ni ta.

Lucrecia bakah Venus & Adonis-te hi han thlurbing a chรขkawm takzet a. Mahse, khรขwl thluak nei khawvelah, Social Platform hrang hrang avangin thu leh hla chhiar peih tak tak kan vรขng ta hi, a pawi ngawt a lo ni e.

๐Š๐š ๐๐ฎ ๐Š๐ก๐š !




(๐พ๐‘Ž ๐‘›๐‘ข ๐‘‘๐‘ข๐’‰๐‘ก๐‘Ž๐‘˜, ๐‘ฃ๐‘Ž๐‘ค๐‘–๐‘–๐‘› ๐‘– ๐‘ก๐’‰๐‘–๐’‰ ๐‘๐’‰๐‘Ž๐‘š๐‘๐’‰๐‘Ž ๐‘๐’‰๐‘Ž̂๐‘˜๐‘Ž๐’‰ ๐’‰๐‘–๐‘Ž๐‘› ๐‘–๐‘› ๐’‰๐‘›๐‘ข๐‘Ž๐‘–๐‘ก๐‘’ ๐‘›๐‘’๐‘›, ๐‘›๐‘Ž๐‘›๐‘”๐‘š๐‘Ž๐’‰ ๐’‰๐‘Ÿ๐‘–๐‘Ž๐‘ก ๐‘Ÿ๐‘’๐‘›๐‘” ๐‘›๐‘Ž̂๐‘› ๐‘๐’‰๐‘Ž๐‘ค๐’‰๐‘™๐‘ข๐‘– ๐‘˜๐‘Ž๐‘› ๐’‰๐‘Ž๐‘› ๐‘˜๐‘–๐‘™๐’‰๐‘œ ๐‘Ž๐‘›๐‘” ๐‘’ ๐‘Ž๐‘ค. ๐พ๐‘Ž๐‘› ๐‘›๐‘”๐‘Ž๐‘–๐‘–๐‘› ๐‘˜๐‘Ž๐‘› ๐‘ก๐’‰๐‘™๐‘Ž๐’‰๐‘™๐‘’๐‘™ ๐‘ฃ๐‘Ž๐‘ค๐‘›๐‘” ๐‘ฃ๐‘Ž๐‘ค๐‘›๐‘” ๐‘๐’‰๐‘’ ๐‘Ž. ๐พ๐‘Ž๐‘› ๐‘˜๐’‰๐‘ข๐‘Ž ๐‘Ž ๐’‰๐‘Ž๐‘Ÿ ๐‘’̂๐‘š ๐‘’̂๐‘š ๐‘Ž ๐‘›๐‘– ๐‘ ๐‘– ๐‘Ž. ๐‘€๐‘Ž๐’‰๐‘ ๐‘’, ๐‘š๐‘–๐‘› ๐’‰๐‘Ž๐‘› ๐‘›๐‘”๐‘Ž๐‘–๐’‰๐‘ก๐‘ข๐‘Ž๐’‰ ๐‘™๐‘ข๐‘ก๐‘ข๐‘˜ ๐‘™๐‘œ ๐‘™๐‘Ž, ๐‘ƒ๐‘Ž๐‘ก๐’‰๐‘–๐‘Ž๐‘› ๐‘˜๐‘Ž๐‘› ๐’‰๐‘›๐‘’๐‘›๐‘Ž๐’‰ ๐‘Ž ๐‘Ž๐‘ค๐‘š ๐‘’. ๐พ๐‘Ž ๐‘๐‘Ž ๐‘’๐‘Ÿ๐‘Ž๐‘ค๐’‰๐‘–๐‘› ๐‘Ž ๐‘›๐‘”๐‘Ž๐‘– ๐‘ง๐‘ข๐‘Ž๐‘™ ศ›๐’‰๐‘–๐‘› ๐‘๐’‰๐‘’ ๐‘ ๐‘– ๐‘Ž, ๐‘š๐‘Ž๐‘›๐‘” ๐‘™๐‘Ž๐‘š๐‘Ž๐’‰ ๐‘Ž ๐‘Ÿ๐‘’๐‘š ๐‘๐’‰๐‘ข๐‘Ž๐‘› ๐‘™๐‘œ ๐‘ก๐‘™๐‘Ž๐‘ค๐’‰ ๐‘ฃ๐‘’ ศ›๐’‰๐‘–๐‘› ๐‘ก๐‘Ž ๐‘๐’‰๐‘’ ๐‘Ž๐‘ค)

Ka nu fakna thu ka ziak ngai em ni? A nih loh leh mi nute aia a chungnunna reng ka ziak tawh ngai em? A chanchin ziah tuma ka kut fรนk, vawi tam ka bengdai ศ›hin a. A chanchin kimchang ziak turin, lehkhapuanin a daih hian ka ring lova ni!

Mite'n amah an fakna leh, an chawimawina lo ri chhuakte chu ka duhtรขwk รชm รชm ศ›hin. Mahse, anni meuh pawhin ka nu kha a kim lovin an hria a. A kim lovin a chanchin an sawi ศ›hin si a. Keiina sawi mawi chawp leh fak der ngai hauh lovin, a nun hmangin KA NU a nihna a lo lantir tawh a nih kha!

๐…๐š๐ฉ๐š 5 ๐ž๐ง๐ค๐š๐ฐ๐ฅ ๐ฉ๐ฎ๐ข๐ญ๐ฅ๐ข๐ง๐ ๐ญ๐ฎ ๐š ๐ง๐ข -

Ka nu kha kum 19 a nihin, sawrkar hna a thawk der tawh a. Mipa hlir 5 nei si khรขn, vawi khat mah awmpui a la lo! Nitin a sawrkar hna thawk chung khรขn, keini a fate kha tlin takin min enkawl theih piahah, ka pa pate unau zinga mi ka pu Hranga a la enkawl zui bawk!

Ka pu Hranga lah zun leh ek cheh mai ศ›hin, puitling taksa pu si a naupang chhia ang maia khawsa ศ›hin a ni. Kan naupan lai hian kohhranah a inhman รชm รชm ka hre ngai lo. In lamah rinawm takin min kilkawiin, min hlatsan ngai lo a nih kha. Zanah min lensan ngai lo a, arpuiin a note a uap angin min uap tlat ศ›hin.

๐‹๐ž๐ก๐ค๐ก๐š ๐š ๐œ๐ก๐ก๐ข๐š๐ซ ๐ง๐š๐ฌ๐š -

Ka nu khรขn lehkhabu a chhiar nasa ศ›hin hle a. Tun thleng hian 80's chho aศ›anga a chhiar tam pawl tak, Reader Digest-te kha kan la dah ศ›ha khiau mai. Chutia nu berin lehkhabu a chhiar peih tak tlat si avangin, keini unau pawhin lehkhabu kan chhiar nasat phah hle a ni. Ka nu kha sap ศ›awng thiam tak niin, ka graduate hnuah pawh sap ศ›awnga harsatna ka neiha ka biakrawn ber a ni reng a ni.

๐๐ฎ ๐ญ๐š๐ข๐ฆ๐š ๐ฅ๐ž๐ก ๐ญ๐ก๐ข๐š๐ฆ ๐ญ๐ก๐ข๐ฅ ๐ง๐ ๐š๐ก ๐š ๐ง๐ข -

Ka nu kha a awm mai mai ngai lo. Ngawi reng hian hna hi a thawk mawlh mawlh reng mai a. Ka nu khรขn thiam thil a ngah hle a. Puan a ศ›huiin puan a tah thiam a. A ศ›ul chuan kawr pawh a zai ve mai thei zel bawk. Chu mai bakah lo lam hna te, cement hna, thlai chin leh lo lam hna engkim kha a khawih thei vek a.

Hman lai Mizo nulain an thiam tur ang zawng zawng, la phiar thlengin a thiam vek a ni ber. Chutih laiin Lady Diana a ngaihsan ศ›hinzia, Jackie Kennedy nena an sam tih dan a entawn nasat ve ศ›hinzia kha! Mi inzir mi a nih avangin, a thiam loh pawh kha a zir chawp zel a. A harsatna sukiang tur tรขwkin a thiam ve mai zel a ni.

๐€ ๐ก๐ซ๐ข๐š๐ญ๐ง๐š ๐š ๐ณ๐š๐ฎ ๐ก๐ฅ๐ž -

Ka nu knowledge kha a zau ngawt mai. India khua leh tuia mi langsar chinte chanchin hi a hre vek emaw ni aw ka ti ศ›hin. Chutih rualin khawvel huapa mi langsar chinte chanchin, khawvel histawri leh ram ropuite chanchin thlengin a hre รชm รชm a nih kha. A thil chhiar tawh hi a theihnghilh mai mai ngai lo ni berin ka hria.

๐Œ๐ข๐ญ๐ž'๐ง ๐š๐ง ๐ง๐ ๐š๐ข๐ง๐š ๐ญ๐ฅ๐š๐ญ ๐ณ๐ž๐ฅ -

Ka nu kha a hnathawhna avangin hmun hran hranah a awm ve lawp lawp ศ›hin a. A va awmna hmun apiangah mite ngainat a va hlawh thei zel a. A thisen zawmpuite ai pawha inpawhna thรปk inzawmna a va neihpui thei zel tlat a ni!

Ka chhรปng leh khat a tihte kha, chรฎ leh kuangah emaw thisenah emaw inlaichinna pakhatmah nei si lo khรขn, an thisen zawmpui ang maiin an ngainain lawm a hlawh thei zel tlat a ni. Khawi hmunah pawh va awm se, ka inpui a nih hi tih theih tur chhรปng leh khat a va chhar thei zel a ni. Naupang aศ›anga a rualpui, pitar putar thlengin ka nu khรขn ngainat a hlawh รชm รชm thei zel a ni.

๐Š๐ก๐š๐ฐ๐ง๐ ๐š๐ข๐ก๐ง๐š ๐ง๐ ๐š๐ก ๐ฆ๐ข ๐š ๐ง๐ข -

Ka nu kha mi berhte te, chanhai leh riangvai te'n an ngaina รชm รชm zel a. Kan inah hian chutiang mite chu zalen takin an lo lรชnglut ศ›hin. Mi harsa zawk leh dinhmun hniam zawkte khawngaih thei mi a ni a. Chawhmeh zuar harsa tak takte tรขn thlengin, thlamuantu duhawm ber a ni ศ›hin.

Ka nu kha a unaute belh ber, an inthlamuanna ve ber a ni a. Chutih rualin ka pa chhรปngte lam pawhin an belh ber, an innghahna kulhpui a ni tlat bawk. Harsatna an tawh reng renga ka nu an rawn punin, a tlanchhe ngai lo.

Nu rilru paukhauh leh mi chak a ni -

A hmel leh a pian han en mai chuan, nu zan mai leh tel fel at kha a ni a. Mahse, a tih tawh loh chinah chuan nu rilru sak ber, a ศ›anna hmun sawhsawn duh map lo a ni thung lawi si! Nu zaidam leh thinnel tak zawng a ni ngei a. Mahse, mipa tam tak aiin a paukhauhin a rorum zawk tih a fapa hian ka hre chiang รชm รชm a ni.

๐Œ๐ข ๐ฉ๐ข๐š๐ง๐  ๐ญ๐ก๐š๐ซ ๐๐ข๐ค ๐ญ๐š๐ค ๐š ๐ง๐ข -

A nunah mite'n Isua an hmuh tlat avangin, keini hian a piang thar tih kan sawi a ngai hran lo. A rawngbawlpuite leh amah belbula hre chiang apiangin a nihna an hai ngai lo a nih kha. Kan naupan lai chuan kohhranah a inhmang lem lo.

Mahse, kan han puitlin hnuah erawh a theihna zawng zawng Krista leh a kohhran tรขn a hmang zo a ni ber. ศšawngศ›ai ngaina mi niin, tu leh fate tรขn chaw ngheia ศ›awngศ›ai ศ›hin, zing ศ›awngศ›ai ศ›hulh khรขt tak niin, a ศ›awngศ›aina kha kei phei chuan ka thlahlel zual ศ›hin.

Chutih rualin bible a cghiar taima รชm รชm bawk. Bible hi mite hriat lohin vawi tam a chhiar chhuak tawh a. Kum tin hian vawi hnih khat tal a chhiar chhuak ngei ngei ศ›hin. Khatia a kumte a han tam tak hnu kha chuan, khawvel lam chanchin ziahna lehkhabu a chhiar nasat รชm รชm ศ›hinte kha thlauhthla fel hmakin, Kristianna kaihhnawih lehkhabu leh bible bak a chhiar ngai tawh miah lo!

๐๐ฎ ๐ก๐š๐ฎ๐ญ๐š๐ค ๐ฅ๐จ ๐›๐ž๐ซ ๐š ๐ง๐ข -

A rawngbawlpuite sawi dan takah, nu thawm zawiawite sia mi ศ›angkai รชm รชm a ni tih sawi hi ka hreh hauh lo. Ka nu khรขn hlawh tam tak a nei chungin, rangkachak leh tlereuh lam chi reng reng a inlei ngai lo a. Thuamhnaw lah ni se, secondhand a uarin man tlawm te te hlir a inbel a. A tlereuh ngainat ber chu Pearl a ni chungin, chu pawh a inlei chuang lo.

A khawsak a hautak lovin, a che awlsam รชm รชm a. Duh ni se, a mit it zawng apiang lei thei a ni. Mahse, chu ai chuan rawngbawlna kawngah sum leh pai nasa takin a hmang zawk ศ›hin a. Mite ศ›anpui turin a inpeih var reng zawk ศ›hin. Engkim tehfungah Pathian a hman tlat tawh avangin, khawvel thilah buaina a nei ngai tawh lo a nih kha.

๐™๐ข๐š๐ก ๐ญ๐ฎ๐ซ ๐ค๐š ๐ฏ๐š ๐ฅ๐š ๐ง๐ ๐š๐ก ๐ž̂๐ฆ -

Ka nu chungchang thuah ziah tur ka va la ngah รชm! Mahse, ka duhtรขwk tawh mai ang e. Ka nu kha mi nute angin langsarin ropui lua lo mah se, keini unau tรขn chuan nu ropui ber a va ni chiang รชm! Hmangaihna leh khawngaihna ngah mi, mi rethei leh chumchhia lainata tuamhlawm ศ›hintu, rawngbawlna kawnga insumkarna nei lo, fate hmangaihtu rinawm ber, kan engkima kan engkim a ni si a.

Mipa hlir ni lo ila zawng, tlemin ka nu boral hian min nghawng nรข lo deuh mahna! Kan hmeichhe neihchhun, chutih ruala kawng tinrenga chhรปngkua kaihruaia enkawltu leh dawmkangtu a nih tlat avangin, ka paho hian kan khua a har tawp thei lo a.

Hma lam pana ke pen kan thiam lo ngang a nih hi. Ka pa khawhar tak ka hmuh a, ka nu vanga a khawhar dan a han sawite hian, ka va hnem thiam lovin ka va lainat ศ›hin รชm! Kum 45 nupa lo ni tawh, hetia amah maia ka pa a han khawsate hi a chรขng chuan hmuh a hreawm ศ›hin. Nasa takin kan ศ›awngศ›aisak leh ngawt ศ›hin a nih hi.

Ka nu, i hmun ruak kalsan hi a zauin a thรปk รชm a, i tel lo chuan chรขng rรชl pawh kan thiam lo a nih hi. Mahse, kan zain hetia van hmun nuama i hahchawl ta hi kan lawmpuiin kan thik mawlh lo che tih i han hre ve reng ศ›hin dรขwn nia.

๐‘ต๐’‚๐’๐’ˆ ๐’Œ๐’‚๐’ ๐’๐’ˆ๐’‚๐’Š๐’‰ ๐’‚๐’‘๐’Š๐’‚๐’๐’ˆ๐’Š๐’ ๐’‘๐’‚๐’๐’ˆ๐’‘๐’‚̂๐’“ ๐’ƒ๐’‚๐’˜๐’“ ๐’Œ๐’‰๐’‚๐’•,
๐‘ซ๐’‚๐’˜๐’๐’ˆ ๐’›๐’Š๐’‚๐’‰ ๐’‚๐’๐’ˆ ๐’๐’Š ๐’Š๐’๐’‚, ๐’•๐’–๐’๐’‚๐’‰ ๐’›๐’†๐’• ๐’›๐’‚๐’˜๐’๐’ˆ,
๐‘ฒ๐’–๐’Ž๐’•๐’๐’–๐’‚๐’๐’‚ ๐’‡๐’‚๐’ ๐’•๐’‰๐’‚๐’Ž ๐’‘๐’‚๐’๐’ˆ๐’‘๐’‚̂๐’“ ๐’‰๐’–๐’‚๐’ ๐’Ž๐’‚๐’˜๐’Š ๐’ƒ๐’†๐’“,
๐‘ท๐’‚̂๐’“ ๐’•๐’Š๐’ ๐’—๐’–๐’๐’๐’‚๐’‚๐’‰ ๐’Œ๐’‚๐’ ๐’๐’†̂๐’๐’ˆ ๐’…๐’‚̂๐’˜๐’ ๐’”๐’Š ๐’‚!

๐‰๐… ๐‹๐š๐ฅ๐๐š๐ข๐ฅ๐จ๐ฏ๐š ๐ฌ๐š๐ฉ ศ›๐š๐ฐ๐ง๐  ๐ญ๐ก๐ข๐š๐ฆ๐ณ๐ข๐š !




JF-a Mizo ศ›awng thiamzia an sawi fo va. A sap ศ›awng thiamzia erawh entirna nena miin an chhawpchhuah, kei chuan ka la chhiar mang hlek lo thung.

Ethel-i, Zarbawihi hnena a lehkhathawnah hian, figure of speech zinga Mizo thu leh hla thiamte'n an hman thiam zen zen loh, antanaclasis chu Dungtawia hian a rawn hmang thiam ngang mai a!

Antanaclasis chu thumal pakhat ni si, sentence-a thu awmze hran daiha hman kawpna hi a ni. Homonymy nen hian ngaihfin loh tur a ni. Homonymy-ah chuan thumal lam rik dan inang, write/right, know/no, waste/waist hmangin sentence siam a ni ศ›hin.

Dungtawia'n Ethel-i hnena thu a thawn hi lo en ta ila.

"Don't snap at me by not sending me you (r) snap"

"But a negative of it should not be denied in the negative"

"Merely dating letters is not necessary unless i can date the one whom i am addressing"

Snap hi sap ศ›awngah chuan thlalak sawina a ni a, chutih rual chiah chuan fik hmawk sawina a ni bawk.

Thu awmze nei mawi tak sawi nรขna snap a rawn hman dan hi, thu leh hla khawvelah hian a รป veng veng teh e!

Thlalak la print chhuah loh sawina negative leh, thil lawmawm loh sawina negative a han thlei kual vel zet hi zawng, a thiam leh lutuk hi sawi vak ngaihna a awm lo!

Hunbi tarlanna ศ›awngkam dating leh, nula tlangval inrimna ศ›awngkam hmanga Ethel-i a han dek kual thiamzia hi, a hun lai khรขn kan Ethel-i hian Dungtawia sap ศ›awng thiamzia hriat fiah phah nรขn, a lo hmu fiah ve thiam ang em tih a ngaihtuah loh theih loh.

Ani hi sap ศ›awng a thiam tih tura pui hi an tam ta viau mai. Mahse, literature khawvela Literary Device (figure of speech) hmang thiam chungchuang, JF-a tualchaina hmuna ring han rawlh phรขk tur awm mi, an thu leh hla aศ›anga tehfung leklam theih tur erawh, kei chuan ka hmu zo mang tlat lo. Ka chhiar tlem vangte pawh a nih ngei ka ring.

Mizo ศ›awng thiam tak tak, an kutchhuak a zira zir tham zawng kan ngah viau mai. Mahse, a ศ›awng neitu zawk sapho khรปm zรกk khawpa sap ศ›awng thiam Zofa erawh, Zoram khawvelah hian an lo tam lo hle tih hi ka hmuh dan a ni e.

๐“๐ก๐ž๐จ๐ฅ๐จ๐ ๐ข๐œ๐š๐ฅ ๐ƒ๐ž๐›๐š๐ญ๐ž - ๐๐š๐ญ๐ก๐ข๐š๐ง ๐“๐ก๐ฎ ๐‘๐š๐ฐ๐ง๐ ๐›๐š๐ฐ๐ฅ๐ง๐š ๐ฏ๐ฌ ๐“๐ก๐ข๐ฅ๐ฆ๐š๐ค ๐‘๐š๐ฐ๐ง๐ ๐›๐š๐ฐ๐ฅ๐ง๐š.


Kan thu chai tur pawimawhzia hi ka sawi uar thiam tรขwk hauh lo mai. Zoram kohhran dรขrthlalang, kan nihna dik tak tarlanna a ni si a. Chuvangin, ngaihtuahna sรชng chunga chiar turin, ka han thurawn hmasa duh che a ni.

Hman ni lรขwk khรขn Frederick-a chuan Lawngtlai leh Siaha lamah, rawngbawlna hlรปng tak va neiin, a sang tel teh meuh camp tinah mi an lut hum hum a. Chutih mรชk laiin Zorama kohhran hrang hrangah, Pathian rawngbawltu dangte pawhin camping leh crusade an nei ve bawk.

Chhimtu erawh an ลฃhahnem lua lo thung! Pathian rawngbawltute ve ve, Baibul thu puangtu ve vete mipui lamin kan bawh nat dan chu, chhim leh hmar ang hlauha inang lo a ni thung. Pakhat chuan tihdam rawngbawlna a kentel laiin, midangte erawh chuan thu chauh an sawi thung.

Thilmak thlentir ลฃhintu rawngbawltu kan bawh huam huam laiin, thu chauh sawi ลฃhin rawngbawltute erawh kam hlut lo tial tial thung. Taksa damna kengtel rawngbawlna kan ngaihsan รชm รชm laiin, thu ngawt sawitute erawh kan hlut lo tial tial ta a nih hi. Pathian thutak ai chuan thilmak kan lawmin, kan dah chungnung ta larh a nih hi.

A ni lah tak a. Kan zui Lal Isua ngei pawhin rawng a han bawl tirh phat ata, thilmak a tih nghal mawlh mawlh avangin mipuite khรขn an bawh huam huam a nih kha. Lal Isua lo lan achin Johana rawngbawlna, thu chauh sawitu rawngbawlna hlรปng hleihzia kha mak tak a ni.

'A thilmak tih zawng zawng an hmuh avangin an lawm a, ring takin an au a...' tiin mipuiin Lal Isua an dawnsawn ลฃhat chhan kan hmu ta reng a ni. Israel fate nen khรขn kan danglam lo, chuvangin dem ngawt chi kan ni bik lo reng a ni.

Lal Heroda meuh pawhin Lal Isua hmuh a chรขk รชm รชm chhan chu, 'A thilmak tih eng emaw tal pawh hmuh a beisei a' tih a ni tlat a ni. Lal Isua'n thilmak a tih chhan ber pakhat chu, 'Isua'n a hnenah, “Chhinchhiahnate leh thilmakte in hmuh loh chuan in ring tawp lo vang,” a ti a' tih a ni. Amah an rin theih nรขn, thilmak tih a ngai tlat a ni.

Frederick-a rawngbawlna mipuiin kan bawh huam huam pawh, kan demawm hran lo e. Mahse, heng thilmak tih kan hmuhte avanga, sual sima nun thara nun phah ta erawh kan tam lua si lo. 'An hmaah chutiang thilmak tam tak ti mah se, amah an ring si lo' tih thu kan hmuh phah ta a ni!

Rawngbawltuin thilmak tih theihna, dam lo tihdam theihna emaw a kawl loh chuan, eng anga thu ลฃha pawh sawi mah se, kohhranho hian hnaih kan chรขk lo tial tial ta mรชk a nih hi. 'A thilmak tih tamna ber khuate chu, an sim loh avangin a hau ta a' tiin, Lal Isua meuh a insum zo ta lova nih kha.

Tirhkoh Paula a lo lang ta a. 'Krista chuan baptist turin mi tir si lo, Chanchin ลขha hril turin mi tir zawk si a' tiin a rawngbawl chhan leh rawngbawl dan min rawn hrilh ta thung. Zoram kohhrante hi thilmakah kan luangliam zawih zawih a. Pathian thutakah erawh kan harh thei lovin, thlarau damna aiin taksa damna thlahlel reng rengin Pathian lam kan hawi zo ta a nih hi!

Faktea (Fam) aลฃanga Frederick-a leh rawngbawltu dang dangte thlengin, kan ramah Pathianin thilmak tam tak a lo ti tawh a. Mahse, kan thlarau nun erawh a ro tulh tulh a. Kan thlarau nun dam lohna pawh a nasa ta tial tial bawk a nih hi! Taksa damna thlahlel reng renga rawngbawltu pan ลฃhin kan nihna chuan, rinnaa ke pentu ringtu leh Pathian thil tih theihna pawt thla thei rawngbawltu hriak thih erawh, min pun belhtir lo nasa ta a nih hi.

Pathian chu a thu-ah a chengin, a thu-ah a nung a. Mahse, Pathian thu kal tlanga mahnia Pathian thilmak tih kan nuna thlentir thei alawi kan awm si lo. Paula anga Chanchin ลขha hril rawngbawlna kengtute'n, thu hmanga rangbawlna kal tlanga mi auh eih har sรขwtzia an sawi ta hial hian, kohhranho dinhmun a tarlang chiang hle a nih hi.

Kumtluana Pathian thilmak tih hmutu Zofate zingah, sima nun thar nei kan pung thei tawh lo a. Kan Pathian thu ngaihthlakte a taka zawma nunpuitu lah, vana rah ang maiin hmuh tur an vรขng ta! Mahse, Pathian thu awihte chauh lo chuan vanram an lut dรขwn si lo. Lal Isua ngeiin, 'Pathian thu hriaa zawmtute hi mi hamลฃha chu an ni' a tih ringtu kan ramah kan tlem tial tial zawng a lo ni e.

Thursday, November 23, 2023

'๐’•๐’†๐’”๐’•๐’‚,๐’Ž๐’̄๐’๐’†̇ / ๐’Ž๐’‚๐’“๐’•๐’š๐’“๐’Š́๐’‚


24 November 2021

Ka tuhrah seng thawm rรขpthlรขk ber mai chu,
Beidawnna leh manganna khรปr thรปk ber,
Tuifinriat mawng ang maia thim chhah mup,
Ni zung rengin a thlen phรขk lohna hmun,

Beiseinain hmรชlma iang min enna,
Beidawnna nun min petu a ni si!
Pathian kutin mi delhna rit khermei,
A mi zilhhauna tawrh har chungchuang ber,

ลขap chhuak thei lova lรปngngaihna vawrtawp,
Chhanna tawng lo ลฃawngลฃai hlan bรขng si lo,
Pathian chauh lo beisei tur dang rรชng awm lo,
Pathian beisei ngam si lohna ka nun!

Hmรชlma pa, ka lairil ber zial tlattu,
Tisa chaknain a phelh zawh rual loh,
Thahrui chak taka mi phuar hlawmtu chu,
Ka nuna chauhna vawrtawp thlentu ngei,

Tlansan ka tum poh leh nghet leh zuala,
Mi chhuah zalen tumna reng nei lo chu!
Tu hringfa chuan nge ka tawrhna hre thiam?
Hmeichhe hrin tuin nge hmu thiam ngai ang?

Vaivut hrin tu chuan nge chhiar thiam ngai ang?
Chhula keu tawh phawt zingah tu mah rรชng,
Ka chhรปngril manganna leh lรปngngaihna,
Hmu fiaha hre fiah thiam rรชng an awm lo'ng!

Thรขwk lรขk tinin chauh leh zualna nunah,
Thihna kawngkรข min hnaihtir deuh deuh si,
Ka nunna, nung rรชng chunga thlana zalh,
ลขhahnemngai taka thlan vung an chhilh hnan reng,

Talchhuahna kawng khat mah inhawng lova,
Thima vakvai tura phum ang ka ni!
Ka beidawnnah huaisenna awm se,
Ka mangannain chakna min pe se,

Ka hreawmnain mipatna hring se,
Ka lรปngngaihna paw'n hlauhna um kiang se,
Phur tak leh lawm takin thihna lamtluang,
Zawhin ka hringnun ka vuiliam tawh tur!

Mahse'ng Pathian ka hriat rengnate chuan,
Thihna ลฃumkawng zawh mi remtihsak lo,
Muthilh hlenna ruama zal phal hek suh,
Tawrhna chu ka tรขn pumpelh rual loh nun,

Ka harh chhuah hma loh ka hringnun tur chu,
Ka duhthlan ni lo chungin ka tuhrah!
Ka nun chu duhthu renga ka sawisak,
Hre reng chunga ka zawh lamtluang a ni,

Mahni insiam chawp natna ruam ngeiah,
Lรปngchim taka zal thlangtu ka ni si,
Hmangaihna phatsantu chuan thungrulh ka hlawh,
A man ka pรชk ngei hreawmna ka chan!

Beiseina mei alh de zeuh chhem alha,
Thih hnu piah nun ram tur duhthlanna chuan,
Beidawng let derin mi siam lo hrรขm a,
Hlawhchham zel chung paw'n ka au ang chia,

Mi chhan loh pawhin ka bansan lo'ng che,
I thutiam a nghin ve ngai loh vangin!
Aw mi zirtir rawh, inngaihtlawmna nun,
Chapona hlih kian dan mi zirtir la,

Ka nun huat dan kawng mi kawhhmuh ang che,
Sual huatna nun nei turin mi pui la,
Danglamna thlen thei simna nun ngei chu,
Nei thei turin mi ลฃanpui mawlh amg che.

๐‹๐ข๐ญ๐ž๐ซ๐š๐ญ๐ฎ๐ซ๐ž-๐š๐ก ๐†๐ซ๐š๐ฆ๐ฆ๐š๐ซ ๐š ๐ฉ๐š๐ฐ๐ข๐ฆ๐š๐ฐ๐ก ๐ž๐ฆ ?

              Mihringin kawng engkima a mihring a nihna chi hrang hrang; lunglรชng thei, lunghnรปr ลฃ hin, thinrim ลฃ hin, lawma nui ลฃ hin etc...