Saturday, November 30, 2019

Ka nu leh pa







Nu leh pa fel tak la neiin manganna lo thlen changa patling meuh thinlung chhungril a țah huna ka inhnemna kulhpui nghet an ni si a.

Kan tâna ban rinawm, nghing ngai lote hi mi nu leh pate angin hmelțhain hausa lem lo mah se; kan unau tân zawng vengtu vantirhkoh duhawm chungchuang ber an ni si a!

Kan tân chenna in an siam chuan rangka dârtui luan hauh lo mah se, muang taka laikhum zâlin tlai takin kan puar nuam ve țhin a ni.

An damkhua séiin vanneihna leh malsawmna chuan kiansan ngai lo se, midang tân malsawmna ni zêl rawh se.

In nghak nufa haihawt ! 😂😂😂

 😂😂😂
Kha tia midangte'n min zinsan tak dialah chuan kan nufa, kan inchhunna tak pawh haihawt pahnihte chuan in kan nghak ta kha a ni a.

Tuk tin hian rimchhia ka hre ta tlat a. Mahse, sazu thi vel turah ka ngai mai a. Kan monu leh a pa an rawn haw ta alawm. Kan monu fel tak mai chuan min han endik ta mai a!

"E he nu! Mautuai hi in va tiuiawm ve. Nu, ngati nge bawngsa hi? A, hei pawh hi! In va han theihnghilh nasa ve aw. An rim a chhe vek tawh a nih hi. A nih si chuan eng chawhmeh nge in ei ţhin a?" tiin nui hawk hawk chungin min zawt ta a.

"A, chawhmeh chu kan hmeh ve ziah kha maw le" tiin a chhang ta vel mai mai a. Ka pa lah chuan nui súng chung hian, "Bawihi, ngawihsan mai mai rawh. An nufain an la bo em loh hi" a ti ta a. Kan chhûng nuih ta hawk hawk hlawm a.

Ka pa, P. Lalrongenga nen :-D




Ka pa'n a ti 😂

Chhûng inkhawm a han hmang kha unaute inhmangaih chungchang chhiar tur a lo ni a.

An unanu za hi khaw hrana awm tih takah an inpawh lem lo viau kha a duh vak lo.

Tihian a sawi ta alawm, 'Nupuite hi hlauh bur loh tur a ni a, an thuhnuaia kun tur pawh a ni bawk hek lo' tiin a sawi ta a.

Ka nu pawh awm ve reng mah se, sawi duh a neia a sawi ni mai a ni. In hria maw, nupui hlauh leh nupui hlauhawm neih a rem lo a nih chu 😂



'Inkhawm pawh boycott a ni!'

Ka pa chu muangchanga rawn ding chhuakin chhûng inkhawm a kaihruai ta a.
"Pathian thu kan chhiar ang, kohhran hruaitute'n kan chhiar tura an buatsaih a nih vangin kohhran thu reng reng kan awih tur a ni si a.
Mamawia a boral avangin inkhawm zawng zawng pawh boycott vek an ni si a!' tiin a ţawngkam thiam loh luat a tarlang leh ta a!

Ka pa tak hi chu aw! Ţawngkam bungrua hi a'n tlachham thei mai mai ve le 😂


Pafa Haihawt !

Zan a han nih chuan dan pangngaiin nula rim turin ka chhuak a. Dar 8 hnu deuhah hawin tui takin ka mu a, ka muhil ta thuai a.

Zing a han nih chuan âng thawm ka hre ta a. Ka pa chu thinrim tak chungin ka pindanah lo lutin, ‘Khawiah nge i lirthei?’ a ti ta a.

Uai! Nizana ka nula rim haw lam kha kein ka lo kal pèk chu niin! Phun nuah nuah chungin ka motor lam turin ka pa chuan a car-in min hruai ta a.

Ka lirthei chu a dahna hmun chhûngah an lo hung a, ka pa nen chuan lirthei hun man lakna counter lam panin kan inbe phei mawlh mawlh a.

Kan inpêk fel hnuin kan pahnih chuan tui tak maia titi pahin kan haw ta a. Kan in kawt kan han thlen chuan kan monu ber chuan min lo nui khiah khiah ta mai a!

‘Bawihi lah hi, i nui ring thei lutuk’ tia ka pain a biak chuan a nui nasa zual sauh a! A nui tawp thei dawn lo emaw tih hnuah chuan, ‘Ka pa, khawiah nge i lirthei kha?’ tiin ka pa chu a zawt ta a!

Chu ve leh ka pa chuan a thil theihnghilh a hre chhuak a, kei pawh ka haihawtna ata ka harh chhuak nawn ve leh ta bawk a!

Ti lutuka haihawt theih a ni êm êm bik lo, tih pahin ka harh hlawl a. Mahni chauhin ka khumah ka mumang ngaihtuahin ka nui ta ker ker a!



Ka pa leh TV

Tun ţum kan va Aizawl chu ka pa hi ka chhang chiahte inah a thleng a. Anni lah chuan TV thar diai, lian pui mai hi an lo nei pek a!

Ka pa hnenah chuan an TV ţhatzia an lo sawi chiam a, ani lah thlem sam tih takah a tuk leh maiah MI LED Curve 55 inches a lo order fel der hi a lo nia!

Lunglei kan thlen tuk maiah TV lian chi chuan kan in a rawn chuangkai ta hru mai! A dahna tur ngawt pawh buaipui tham a nih laiin banga han vuah dan pawh chu kan thiam ta awzawng lo mai a!

Utube-a ka rawn hman hmain hna lamah kal ka ngai si. Engtin tak lo ti kual vel ang maw? Tichuan, kan TV hlui zawk chu zanriah ei laiin hralh an rawt kha a ni a.

Chu ve leh thiam takin keiin, "Nupui chhiavate kan la nei ve ang a. Chumi huna ka chhawm turin dah ţha zawk ila" ka ti ta then a. Hmmm, nupui neih huna TV chhawm thei makpa ka ni ngei dawn tihna a nih chu 😂

Ka pa thil min hawn zet chu!
Ka nu leh pate hi a hming mai chuan Gazetted an ni ve ve nangin Zoram sawrkarin a hnathawkte a duat khawloh vang maia certificate attest thei ve chauh kha an nia. Ka pa zawk chu Zawlkhawpui, a fapate pathum awmna lamah a va zin ta alawm. A hun va hman dan tur thuah chuan Bangalore lama min tlawh ţum kha ka la hre reng mai a. A ropui vak dawn lo tih ka hai lo reng reng! Ka chhang chiah Specialist thawhna damdawi in han fan lam kha chu Zopa tih takah a ngai ropui lua lo! Chu mi chhang leh Secretariate lama nitin a fehchhuahna hmunte phei chuan a lung an lên hlawl lo! A monuin bazar-na hmun ţha a kawhhmuh chu a monu tihlawm nân a pan ve ngei niin ka ring ta a. Aizawl bazarpuia a han kal kual vel zet tur chu! Ka va han mitthla thiam êm! Tun lai chhana branded tih lam apianga zu zawrh hmasaka an lo tem ve zauh ţhin bak branded hriat reng nei lo ta chu secondhand dawr lam a fang ngei dawn tih ka chiang nghal a! Tun maiah khan Leitlangpui lo chuangkaiin an rawn hawna lah Gypsy ni reng si, Jeep-in kan lo haw a tihna Gypsy ngeiin, an rawn kal chhûng zawnga rel (train) chuang anga inngaiin a bag, a thil hlu zawng zawng a dahna bawpkhawkherha pawm vun chungin a lo thleng ta hlawl a nih hi. A pindanah min han ko lut ta ngei a. TAZA kekawrte û tawk vel lek serh tuamna min lo hawn chu chhuang takin min han pe ta ngei a nih kha! Ka pa hi zawng mi pate ang lo mah se, a phak ang tawka fate tâna inhmang ral ngam kha a ni a. Mahse, a tun lai fahran tawh lo erawh kan ti mai chauh a ni e.

Ka pa vawk vulh leh nupui...

Mi vawk vulh anga hlawkna uma vawk vulh a ni ve lo. Mi melh chunga vawk vulh chunga mi kar ran chungin a ni ka pa hian vawk a vulh ṭhin ni! Ka laka beisei a neih chu a khat mawi tawkin mi hrilh chhen a, ngaihthlak loh theih loh khawpa vawk chaw pe paha thu mi hrilh chuan nupui nei tura mi karna thu bak hriattur a awm ring suh!

Kumtin kumtir lamah khél lovin vawkpa a lei ziah ang. Phûr takin bazar ațangin a rawn phur haw ang a. Kan vêng in awm hmasa ber a thlen hunah nui sang chungin, phûr tih hriat takin tun kum chu mo lawm ang aw tiin in zawng zawng a rawn tlawh kim vek phawt ang.

A buaithlak ta chu hei hi a ni. Mo a sawi reng rengin loh theih lova kaihhnawih ka ni tel ve ziah si hi a ni. Ka pa beiseina chu kumtin deuh thaw a lo thlawn ziah a, ka thiam loh anihna awmin ka hre duh lo lui ve tlat thung kumtin anih hi.

Vanneihthlak takin nau mipa pali zet ka nei hlauh mai a, a vawkpa vulh pahnih hmangin mo pahnih lai chhûngkaw member atân lalut tawh mah se, ka pa hi a la lungawi thei chuang lo. Tun kuma kan tê ber dawttuin nupui a neiha a vawkpa a talh hnu lawkah a dan pangngaiin vawkpa a lei leh ta!

Rema nupui neih huna talh tur tiin chaw pêk a phûr hurh reng mai a! Kawng sira hnah thliah tluk leka awlsama nupui hi hmuh theih emaw a ti roh ni hmiang! Aizawl lama kan mi lai saw a rang lama nupui nei tura a ruka fuih țan mai loh chuan ka pa lungawi lo hmel hi tawrh ngam a har tawh dawn riau mai ka ti.

Ka pa leh kan TV thar !

Zing dar 5 velah harhin ka la chau deuh bawk nen ka mu leh a! Dar 7:30 pelh hnu deuhah sikul kal ngai nen ka tho chhuak ta a.

Khualchhawn pindanah chuan thawm reng reng a awm lo tih ka hre ta thut a! Nidang chu ni se, ka pa hian chanchin thar emaw enin thuthmun a lo rem leh tawh ngei awm si a!

Ka va chhuak ta a, mi hmuh ve leh ka pa chuan, "TV hi ka chhuah thiam mai mai lo! Hmeh chhuah dan kha min lo hrilh nawn leh teh" a ti ta chiah reng a!

"A lai tak hi i hmet ang a, chumi zawhah a hnuai lam hi vawi hnih i hmet ang" tiin nimin lama ka hrilh hrep tawh hnu, kan thu ngai bawk chu ka hrilh leh ta a.

Ka rin zawh miau loh avangin TV chu ka hmet hlum leh phawt a, hmet nung turin ka ti leh ta a. A ngawi vung vung a, rin ang ngeiin a chhuah leh thiam chuang lo!

Android TV remote control hi Ipod ang deuha hmeh tur tlem tak awmna a ni si a. Tun lai changkanna thil thar kan neih apiang maite hi ka pate ang chuan an khawih thiam meuh lo zawng a nih hi!

Lirthei changkang ve deuh kan lei lah, "Radio ka hmet hlum thiam lo, khawi lai hi nge chumi khami tihna chu!" tiin kan inzawt reng bawk si.

Hetiang kan nih zel dawn zawngin awmpui nula changkang ve deuh, tunlai chhuak khawl chi hrang hrang hmet thiam kan rawih maite pawh a ngai dawn ta hialin ka hre mai ka ti.

Kei pawh ka pa ka chhun fuh lutuk loh nân nupui vengva deuh neih ngei ka ngai tih ka hre thar ta bawk a😂

Nizan

Lan -I

Keimah : Marote, naktukah ka lo haw thei tawh dawn e.

Kan monu : 😀😀😀 A lawmawm chu lo haw tawh em2 rawh kan ngai tawh che lawm ka pa in hauh tur a nei lova a khua a har lutuk a lam reng zel che a😂😂😂

Kei : Ka va'n lainat ve.....

Kan monu : U Tetea khan ka pa bag tur a leia damdawi nen, rawn theihnghilh suh a ti nih chu ka pain.

Kei : A chiri hma khan mate, ka aiawhin lo inhauh tir mai ta che aw.

Kan monu : A buai lutuk a 😂😂😂

Ka Nu C. Zodinpuii Nen :-D


Ka nu zet chu !



'Ruah a sur duh si a, lirtheiin bazarah ka han thlah mai ang che.' tiin lirthei ka va tinung a. In kawta min lo nghahna lamah ka va inhung phei ta a.

Ngawi renga min lo nghak kha lirthei a rawn pan ta alawm. Hmanhmawh deuh khan kun deuh titihin a rawn kal phei zet zet reuh a. Passenger ţhutna lam pan ta lo chuan hma lam aţangin lirthei a va hel a.

Ngawi reng chuan ka ţhutna lamah lo kalin kawngkhar a rawn pawt hawng ta ringawt a! Dam diaiin, 'Eng nge i lo tih dawn a?' ka han tih chuan a harh thut a, 'Aw haw ni tak ni tak' tih pahin lirthei chu a hel ţha leh ta a.

Lirthei chhûng a rawn luh hnu chuan za tak maia nuih chung hian, 'Mahni tê reuh hian mi inah va lutin mi nupa khumahte hian i va la inrawlh hunte hi a thlen hun a la awm ta ve ang' tiin bazar lamah kan inchhawm chhuak ta a 😂


Ka nu, nu haihawt ber chu!

Ka zanriah kil kham bual in panin ka va zung a. Ka zun vanglai takin ka nu ţawng nawk nawk thawm, ka lam pana lo ri ka hre ta a.
"Ka zung a nia" ka han tih chuan ka nu ta pek chuan, "Ka kal sual pek, chengkawl kherna lak ka tum a" zuk ti pek a!


Ka nu kianga kan khawsa zia....

Unau mipa panga kan niin pathum hi eizawnna avangin Aizawlah an awm mek a. Niminah ka nu leh pa nen Aizawl kan lut a.

Ka pa hi ka chhang chiahte in, Chanmari lamah kan va dah phawt a. Kei leh ka nu erawh ka naute pahnih chenna Maubawk lamah kan phei ta a.

Zanriah ei kham tawh hnua inleng an haw hnuin ka nu chuan khualchhawn pindanah kan unau thum chu min kawm ta a. Kan tê berin S. Korea aţanga a lo hawn leh a tawnhriat a sawi malh malh a.

Kan milai lahin pisa lama a lungawi lohna a lo sawi ve bawk a. Ka chhang chiahin an in a thlenin ka nu a rawn be bawk a, ka naute ina kan thlen chhante hrilhin lungawi takin hun kan hmang tlang a ni ber.

Patling leh tlangval pumraw lian ţhiauin nu lian vak lem lo laka an han pangchang kual leh an thinlung an han phawrh vel han hmuh hian nute lo hlutzia a tarlang chiang ngawt mai.

Tin, unau rau rauah pawh mipa hlir inngeih taka awm tlan theihte hi a lo ropui hle tih ka hmu ta a. Tun thlenga kan nih ang kan nih theihna tura Pathian thua nitin kaihhruai kan nihna te, Zirtawp zana chawngheia tu leh fate tâna ţawngţaina a hlan ţhinna rah bak han puh tur dang reng reng ka hre lo nia!


Putar pakhatin ka pual mitthi pangpâr a lei !

Ka nu inrinni bazar rawn hawng chuan hmanhmawh takin min be thuai thuai a.

"Putar pakhat hian mitthi pangpâr a lei a. 'Lalremliana Pachuau a boral a, a ruang chungah dah ve ka duh a ni' a taka erawh a hre miah lo che a" tiin.

Tun hnai mai kha kan ţhianpa David Lalremliana chu malaria vangin a thi thut a! Mi pawh a ţhawng hle mai.

Chu chu he putar ngaihawm tak hian lo hriain keimah emaw min ti kha a lo nia. Vawi khat pawh ka hmel la hmu lo khan ka thu ziak avangin min ngaina a lo ni a, ka va lawm em!

Thi ta ila, ka ruang chungah ka kut chi lo hawi ang em tia suangtuahna chu chhanna ka nei ta.
A nih leh nang ka ţhian ka ngainat, pangpâr tal min thliah ve ang em?


Nu hnenah pawisa !

Ngawi rengin min han en vang vang a. Ka hmêlah sum leh paia rinawmna a hmu lo a ni ngei ang.

"Bawiha, i lehkhabu hralhna man zawng zawng ka lo kawl ang e. Nang zawng, nupui zawn hmuh kawnga i rintlak lo ang bawkin sum kawl turin i rintlak loh" mi ti ta a.

Nia, lehkhabu dawra ka zawrhtir man chu nakina lak tur a nia. Tuna keimahin ka hralhna sing chuang zet chu ka nu hnenah ka thehlut zel a nih hi.

Ka parawl laia ka intih thu nen nu leh pa awpna hnuaiah chuan ka va han thu lo tak a ni.


Ka peih tawh bik lo !

"Bawiha, nupui nei tur hi zawng rawh. Hmêlţha pawh a ngai lo. Neih duh che chu chhiava tê pawh ni se a pawi lo" min ti leh pèk ţhin a.

Ka ning ta deuh a, "A, nupui hi neih ka hreh pawh a ni bik lo. Mahse, ngaihzawng neih hmasakte a ngai ve a.

Dik tak chuan maw ka nu, hei leh chen hi anmahni ka rim tawh a. Tunah chuan nula hi ka bem peih tawh ngang lova ni.

Anmahni lam zawk hian min rawn bem hmasa a nih ngawt loh chuan tumah hi han rim hmasak ka peih tawh ngang lo.

Anmahni zawk hian min rawn bem se, a tluan pawh kan tluang phian zawk ta ve ang" ka ti ta ngawt mai a.


Kumkhuain ka zak tawh ang!

Ni 23 khan Aizawl aţangin Lungleiah hawnna ka hmu hram a. Lunglei ka thlen hian zan a ni der tawh.

Ka motor chu battery a chhiat avangin siam mai theih loh turin hunpuiin min nang a. Ka pa car chu ka chang lo tih ka hria.

A tukah ka nu car ka han hawlchhuak a, petrol tum khat chiah zuk lo awm a! Inah lah khawlsa pakhatmah kan la nei lo zui!

Ruaiţheh tlaiah ka kham sawk sawk a. Black-a petrol leina ka va pan chu! Dawr inhawng pakhatmah an lo awm lo!

Ka laka pawisawina reng nei lo nula rual min lo nghaktute ka va zah tak êm! Ka khu ral chem chem châk lutuk!

Bike a la awm a, a tihchi loh zozai lutuk! Ka thinrimzia hi tunge min hriatpui thiam ang? Ka zak lutuk hi ka sa huam huam mai nia!

Ka nu ka dem lo, ka pa pawh. An khalh ve tawp mai a, engkim ka ngaihtuahsak ţhin. Mahse, ruaiţheh zawha lênna nei lova nula zahawm rual ka siam zet chu!

Ka va zak tehlul êm!


Khaih a !

Kawngka pui chu a inhawng ţhuai a. Nu upa lam tawh, kum 60 ral kai tawh ni ngei tur hi nihliap sei tak keng chunga iptepui ak bawkin kan inah a rawn lut hlawl mai a.

Ka nu leh pate damlo kana an kal hlan leh keimah chauha in ka nghah lai tak a ni. 'Khawiah nge Madini?' tiin nelawm takin a tarmit bun hnuaia a ha thiat lawr vah chungin mi zawt a.

Damlo an kan thu hrilhin ka nu lah chuan chaw eiah a sawm lo niin! Thingtlangnu niin ka nu hi mi chuanhnuai lamin an ngaina tlat ţhin hi hmachhawn dan tak pawh ka thiam ţhin lo.

A nih tak chu tiin nuam taka hun hmang turin ka lo thleng ta a. Inbual turin ka lo kal ang ka tia, tizuiin bual pindan lamah kan la inbuaipui leh ta nghal a.

A rawn lênluh danah mahni in ang maia ngai ta chu kei pawhin chutiang taka awm tur chuan ka thlah zalen ta a. Rang takin chaw chhum tur cooker lama an dahlawk ka en vat bawk a.

Chaw chu mi pali ei khawp nia hmuin chawhmeh erawh ka hmu tam lo kher mai! Nilengin lirthei ka siamtir ka haw chauh kha a ni bawk si.

Ka pi, i duh duh siam rawh ka han tih lahin sa ka duh lo a ti bawk si. Hmmm, thingtlangnu chu a duh duh ei teh se tiin tunah tak hian bual pindanah a thawmhnaw leh iptepui keng lutin a inbual tak phar phar saw 😂


Huizz

Chaw kan ei dawn chiah a. Chawbel a khawih rak rak a, chutah, 'Awiiiii, chaw ka chhuang lo.......' tiin ka nu a han ţe leh rih! Ka nu nge nge, dar 10 a rik chuan chaw kan ei ve em em ang, lungngai lo phawt ang 😂  


Haihawt Namen Lo!

Upat lamah Lalaneui (Ka nu kan koh dan) chuan Efi Bi (FB) ka khawihve duh, AC min lo siam teh a tia!

Nu berin FB a khawih chuan min enthla kauh kauh thei tawh dawn a ni maw, a va tha dawn em tih pahin ka siamsak ta a.

A Pofile Name atan a hming tak siamsakin Zodinpuii Chawngthu ka'n ti ta pek a!

Chhakchhuak nu chuan Chawngthu nu nih a lo duh ikhaw si lo! Pachuau lulian ho tak hi chu aw, mahni nute hnam hming pawh han theihnghilh tak mai chu le . . . ngaihawm taka nui hawk hawk pah chuan mi hau ta a!



Ka pa nena kan zinkawng !




Pafa inkawmngeih tak zawng kan ni mawlh lo! Mahse, Aizawl panna kawngtluanin lirthei pakhatah kan chuan dun a ngai ta miau si a ni.

Tichuan kan tlan ţan ta a. Khawhar hnemah rimawi ka han herh nung dek dek a, "Aw, i zaitir lo thei si lo chu a nia. A bengchheng mai mai mang e" an ti phawt a 😅

Lirthei khalh hian meizial zûk a chawh tlat avangin mei ka han ţan a. "Mei zu mi lo tân hi chuan a rim chhe teh e" tih ka hre chhunzawm nghal zat a 😂

Tuibur hmuam erawh ţhulh a tum lem hlei lo va! Kalkawngah chuan Dragon fruit tharlam tak an lo zuar a. Vitamin A-Z a pai a nia tia ka fak chiam hnuah harsa takin cheng 250 ka phawrhtir thei hram 😂

Tluang tak chuan rawn kal zelin Thenzawlah duh tawkin ei tur a han lim ngheng a. A rilruah chawhmeh lei bak awm ta lo chu chawhmeh chungchang bak kan sawi hlei thei meuh lo 😂

A khat mawi tawkin lirthei kan tawh deuh fua fua apiangin a lo ţe chhe thei hle tih loh leh ka mei zu mi hau deuh chhen tih lohah chuan buaina em em tawk lovin tlai lamah Zawlkhawpui kan rawn lut pafa ta a ni e.

Ka pa nen zanriah kan kil rual thei lo !




Sikul ka ban meuh chuan; chawhnu khaw sä tak hnuaiah darkar chanve dawn lirthei khalh ka ni bawk a, ka chau kher mai!

Kan in ka han thleng ta, thlanmual ang mai hian a lo reh ţhiap a! Ngaihtuahna tam tak insual kârah kawngka chu ka hawng ta riai riai a.

Thil tawh phawtte chu an awmna ngai vekah rinawm takin an lo awm ţhap a. Tukverh ka han hawng chu khawthlang aţangin khawharna thlifim rawn thaw heuh heuh chuan timur min siam ta séng séng a.

Muangchang lem lo takin ka thawmhnaw phelhin hnathawh thawmhnaw nen eirawng ka bawl zui ta nghal a. Tu nu mah cho loh ka nei bik lo tia ka lo inrintawkna; dal chu hmel mawi thei ang berin ka kang ta a ni.

Lakher anthur ka tlak pah a. Hmun ka han hawl pah zung zung bawk. Bathlar leh in chung lama pangpâr leh thlaite chu an tui a hal tawh ka rin avangin duat takin an kham hnâp khawp tui ka pe ta hlawm a.

Chu lai hmun vela ka nu sulhnu hnutchhiah, a hnathawhna hmanrua eng ilo let rem rumte chu ka thlek zuai zuai a. Dam taka Tripura an thlen ngei beiseiin in lamah ka chhuk leh ta a.

Ruahpuivanawn a sur laia vanin ren hauh lo va tui a sah lai tluk zetin ka taksa pumpui chu thlanfim leh thlanpuite'n an bual huh zawh vek tawh avangin bual in lam panin ka inbual ta chu favang tlai nêma thlifimin min chhem dai sáwng sáwng mai zu nia!

Chaw chhum bak engkim ka peih fel ta a. Heti taka buai si hian kei leh ka pa bak ina awm kan awm hauh si lo! Ka pa hnen aţangin biakhlatna a lo kal a, pen kualna tur a lo nei zui leh nghal a!

Dar 5 chanchin thar thlir pahin mei thuk nâ lo taka chhem nungin chaw ka chhum ta a ni. Chanchin thar ka en zawh chuan dawr lamah naktuk result tihchhuah huna naupangte lawmman tur chithlum mum tam tawk leh chocolate thlan bik ka han lei leh te te phawt a.

Tichuan, in ka zuk thlen meuh chuan ka pa pawh a lo uipa ţhut leh vung tawh a! Dar 5:30 a hnai tih ka hmu thut chu innghirnghona chhe tê a lo thleng nghal dawn tih ka man thiam ta nghal a!

Hauruang aţanga in ka thlen hlim khan ka inhnawh puar nghal kha a nia. Ka pa hi tunhma lama an kalphung la vawng nghet em em mi a nih tlat avangin dar 5 a pelh tawh hi chuan a awm hle hle thei tlat tawh ngai lo!

Ka pindana ka awm lai vek chuan thleng nghah ri ka hre ta nghal reng a! Kei lah ka pum lamin vauna awka chhuahin chaw lam hawi lo turin min vau chawpchilh nghal bawk si! Pafa chauh niha zanriah han kil za loh chu dikin ka hre si lo.

Chhuanlam siamin thil pawimawh ka ziah mek thu leh ka la puar thuin ka inpha mar thei ta hram a. Ka pa erawh chaw ei apianga lungawi taka a awm ang bawkin amah chauh pawhin a chaw lak chu a ţha leh kher mai!

Pafa ni si kan khawvel inpersan lutuk kan ni hi a mak a. Kan chhûngte pawh hetiang kan ni tih hre reng chung hian vawi tam min hnutchhiah dun ţhin hi a mak leh zual! Zanin pawh in zau takah inbe mang lovin zan kan ban tlang leh ngei ang le!

Tak a; chhuanlam ka siam, thil ka ziak ka tih kha tuna i thu chhiar mek hi a ni tih hrethiam nghal rawh! Tin, chaw châkna thlarauin ka pum lam a la tlawh miah lo tih ka inpuang nghal law law bawk e!

Thlalak : Kan unauza, kan mo, ka nu leh pa leh an tute.

A hmun : Chanmari, Aizawl.

A hun : Ni 13, Mim Kût Thla, 2019.


Lusei Ţobul - Kalaymyo Kum 1000 Chanchin aţangin







Burma Lusei Politics Thlir Kirna (1947-68) lehkhabu, Hranghlira ziakah hian chiang zet maiin Lusei ţobul chhuina hla tak mai chanchin a inziak a.



Major Ye Win-a'n Lusei chanchin an hriat hlat thei ber sawi tura Chapchar Kût Kawmiti leh hnam hruaitute a ngenin Health Asst Pu Saptawna'n kum 500 zet liam ta thleng vel a sawi thei a.

Ye Win-a chuan sawi vein, "Pu Saptawna hriat hi nimin ang lek a ni a, a rei tawk lo lutuk. Kei chuan rin thu ni lo, thu dik tak ka sawi dawn. 'En teh u, he lehkhabu hi in chhiar ngai em?' tih leh lehkhabu, a kâwm khawng dum rat mai, uluk em ema siam tih hriat, Kawl ţawnga inziak a han la chhuak a.

A bu hmingah chuan Kalaymyo kum 1000 chanchin tih a ni. Luseite kan lo awm ţanna aţangin a chhiar ţan a. Kalay-Kabaw phai ruama awm hmasa ber hnam chu Luseite an nih thu leh Luseite dawtah Shan hnam an nih thute a chhiar a.

Tin, kum 2500 liam daih tawha Kawl rama cheng an lo nih tawhzia tarlanna bung leh changte a han chhiar chhuak a. Kawl leh Chin hnam a la lan phak lohzia a chhiar zel a. Heng hun lai hian Lusai tih an ni a. A awmzia chu mi innghak khawm tihna mai a ni awm e.

He lehkhabuah hian rin thu mai leh ngaih dana sawi mai lovin a ziakin a inziak a ni. An khuaa puithiam zahawm tak, dawt ngai lo, thu dik chauh sawi ţhin leh pathian zah mite ziak a ni, tiin a tlip tel bawk a.

He thu hi rintlak ni ta se, kan histawri hi a kal dik zaih dawn tlat a ni. Pi leh pute kha hnam mawl takah kan ngai thla rawk a. An serh leh sang, thu fingte han chhiar reng reng pawh hian an thu hla a changkangin a fing em em zel a nih hi.

Tin, Vangchhia leh a chhehvel lungphunte lah lungphun naran lo tak maite niin ASI lam phei chuan he laiah hian Civilization ropui tak an lo khawsa tawh ngei niin a lang an ti hial a ni.

China thleng thleng han kal tawh kan neih laia he lehkhabu ber kher an sawi lang ngai miah lo hi a mak hle. Histawri zirlai tân chuan bih zui manhla tak tur pawh niin a lang.

Tin, hei bak bak tih tur thil a awm bawk. Kum 1953 khan Minister U Kuaw Nyein chuan Khampat Bungpui a rawn tlawh a. 'He Bungpui hi Lusei thlahtute phun niin Thanghleia te, K. Manliana te'n an sawi a. He kulh ropui tak pawh hi Luseiho kulh a ni.

Nangni, he laia Kawl upaho hian chanchin hlui inchhuina aţangin emaw in hriat danin in pawmpui nge pawmpui lo?' tiin a zawt a. Kawl upaho chuan, 'Chanchin hlui kan hriat dan aţangin he Bungpui hi Luseite phun niin he kulh pawh hi an chenna ngei a nih kan pawmpui e' tiin an chhang bawk!

Kum 1954 khan Yazagyo khaw puithiam, kum 90 mi hnenah thilpêk pe turin Pu Thanghleia a kal a. Yazagyo kulh leh Bungpui chanchin a zawt a.

'Bungpui hi in pipute phun, an thuthlung kengtu a ni. An thuthlung angin rei tak a lo nghak che u a, tling takin a thuthlung a hlen ta bawk a, a nun reng a tân a thiang tawh lo a ni ang e' tiin a chhang bawk!

Yazagyo khua hi kulh ropui tak nei, khaw hlun tak mai a ni. Tun thleng hian kawngka pali-ah chauh lo chuan tawlailir a luh theih loh. Chhuah lam, tlak lam, chhim lam leh hmar lamah kawngkapui pakhat ţheuh a awm a ni.

Puithiamin, 'He kulh ropui tak pawh hi Lusei thlahtute lo chenna leh din ngei a ni. A chhûnga Pagoda la awmte pawh hi Luseiho din leh biak a ni e' tiin a lo hrilh bawk.

Tun thlenga kan ţobul hriat kawnga ka la thleng thui lo tlata hi sawrkar pawh hian vei thei se a lawmawm hle ngei ang. Nge nia ziak dangah he lehkhabu hi rintlak a nih lohna ziak a lo awm tawh reng zawk le?

Hmangaihna Hrui Khat Vuanin Lehkhabu Chinlehna


Mafaa sûlhnu ţhenkhat by Mamawii Colney) – 



He lehkhabu hi phek 200 leka chhah, cheng 200 man niin a buatsaihtu hi Mafa-a nupui ţhen tak Mamawii a ni. Gilzom Offset lamah chhut niin thupui 29 lai khungkhawmna lehkhabu hlu tak a ni.

He lehkhabuah hian Mafa-a kutchhuak 11 awmin, Mary Winchester Zoluti, Amtea Hauhnar, Ţhuamtea Khawlhring, Joseph L. Ralte, PL Liandinga, C. Lalnunchanga, Lalhruaitluanga Chawngte, F. Vanlalrochana leh Stephen Auhmuna te’n article pakhat ţheuh an ziak bawk.

Mafa-a’n lehkhabu hming phuah a ulukzia bawk kha he lehkhabu Thuhma (Thuhmahruai?) aţang hian kan hmu leh nghal chat a. Mamawii nu leh pate inneih champha phak 50-na puala thlalak (frame) an siamsakah he Hmangaihna Hrui Khat Vuanin tih hi an thlalak thupuiah hmangin he lehkhabu hian a bu hmingah a chhawm zui ta a nih hi.

He lehkhabu tihchhuah a nih chhan hi a ngaihnawmin a thang tlawm mang tak e. Mamawii hian a pasal hluiin engmah phut let nei miah lo va lehkhabu ziaktute a lo puih a, an thu ziak a lo faksel tawh dante sawi langin a phutawk chawimawina a hlan let ve theih dan ber pakhat nia hriain he lehkhabu hming pawh hi puttir ta a nih thu a rawn thailang nalh hle.

Mamawii hi a insawi ang taka thu ziak thiam lo a ni hauh lo tih a kutchhuak aţang hian chiang taka hmuh theih a ni. Hei ngei hi Mafa-a nena thu leh hla khumpui an chuan kai dun theihna chhan pakhat ni pawhin a lang. Mary thu ziak chhiar phei chuan Mamawii chiah hi PS Chawngthu-in a hla phuah a duhthusam ang taka sa thei awmchhun a nih thu han chhiar aţang ringawt pawhin Mafa-a nen hian zùng khat kaih dun awm hliah hliah an lo nihzia kan hmu thei awm e.

Mamawii hian ngaihnawm tak maiin a pasal hlui nena an intawh dan te, hmangaihna lipuia an chen dun dan a ziak han chhiarte hian M&B uar lai hun mitthlaah an lo lantir zuai zuai a. A sawi tur ngah lutuk insum si laite hi han mitthla teh khai. I thlirna mit a fiah tawk ngang lo a nih pawhin a fapain a hnena a pa damlo enkawlna man tur hautakzia a chhanna, “Mahse, i pa hi eng pawisa tam mah hian a hen lo” a tih aţang tal hi chuan an nupa inkâr hmangaihna thûkzia i hmuh thiam ka va ring êm!

Mamawii hian Mafa-a kutziak ţhenkhat, a damloh lai khawvel chanchin, tahrik ni 25, Ţau thla (April), 2014 aţanga ni 29 inkâr diary leh Ţomir (May) thla ni 2 aţanga ni 10 inkâr thawnthu ngaihnawm tak tak min sih hmuhte hi a khamawm loh ngawt mai. An fapa neihchhun, a hming pawha an koh phal loh, Lalbawih ti ngata an koh duat tâna Mafa-a’n lehkha a thawn leh Rudyard Kipling-a hla hril lar tak ‘If’ a lehlin hmanga a fapa a fuihna thute hi an nufa ro a ni kumkhua tawh dawn a nih hi.

Tin, Mamawii hian uchuak miah si lovin Mafa-a’n a nu Lalhliri Sailo a lo hmangaihzia, a hnûk chah dawn hnaih tawha thlahna thu tawi a ziakte hi a va han sei vawng vawng tak êm! “Mittui kârah i âwngrawp kan hmu reng che a….i nunna chelh tumin i bei fan fan a, hreawm leh natna ata zalena hahdam taka i muhil siai siai kan hmuh che hian natna tuar turin kan ko kir phal lo che a ni” tiin mahni nu tak aia a ngaihhlut nêp chuan bik loh thute hi thurochhiah ngaihnawm tak a va ni kumkhua dawn êm!

Mizote tâna JF-a (Dungtawia) ropuizia leh chhuanawmzia a tarlannate hi ţhangtharte rohlu a ni chho zel tawh ang a. Amtea Hauhnar-te’n lungchim taka Mafa-a an thlahna thu ziak te, a ţhian ţha Ţhuamtea Khawlhringin hla hril hmanga Mafa-a a sûnna (Elegy) mawi lungrûn tak te, Pathian chungchang thua Mafa-a Theology ngaihtuah ti tam tak ni reng tur te, Joseph L. Ralte kaltlanga Sabereka Khuangkaihin thu leh hla hmanga Zofate khawvel, Mafa-a kaltlanga a chiahpiah dan ngaihnawm takte hi chhiar kham mai mai chi an ni ngai lo ang.

Pu PL-a’n ngaihnawm taka an pahniha tawnhriat a ziak bakah Taitea’n ‘Vaihhna Varţian’ a sepselna ngaihnawm zet mai te, Lalhruaitluanga Chawngte kaltlanga Sabereka Khuang kaih dum dumtu Mafa-a khuang vuak dan a thaikawite hi chhiar hmaih phal chi an ni mawlh lo. F. Vanlalrochana’n Mafa-a Nationalist-zia leh Zofate Insuihkhawm lehna a tuipuizia thu a rawn tarlante hi a va hlu chiang êm! A tawp nân a nau Stephen Auhmuna’n hlimawm taka he lehkhabu a han khar nalh maite hi tu ngaihtuah chhuah tak ni maw, a va fuh chai chai tak a ni!

He lehkhabu hi i la chhiar lo a nih chuan he khawvelah hian rohlu pakhat chhar hmaih i la nei tih inhriain zawng thuai ang che. He tih reng lai hian Vanglaini chhuakah Mafa-a nu Pi Lalrinliani’n Hriattirna meuh chhuaha Mafa-a nupui a rawn sawisel leh tun hnuah chuan a phalna lo va Mafa-a kutchhuak lo chhuah tawh lo tura a rawn ti mai erawh kha chu a mak hle.


Mari leh Josefate'n Bethlehem chhiarpui vanga harsatna an tawh khirhzia kha !




He tia tum reng vang ni lo va Kristian Damdawiin, Serkawn lama khualchhawntu pawh nei hranpa thei lo khawpa pa chhe theihtawpa han invawm luh a han ngaih ve tak miau si-ah chuan ka hunawl hnawhkhahna ţha ber chu kawlawm nena nitin inkawm inkawm bak tih tur a vâng phian mai.


Mari leh Josepate nitin khawsakna hmun Palestina kha Rome lalram a nih miau avangin Rome thuchhuak tawh phawt chu Persia dan danglam thei tawh lo ang maia î he lo va zawm a ngai ngawt pawh kha Hebrai mite tân chuan phunchiarna tham a tling zing fu awm e!


Mari-te tân khan Rome lalram laia khirh zawk Jehova lalram zuk la awm cheu a! Judate dana nupui pasala innei, fanau neite tân chuan kha Chhiarpui kha helhkham tehchiam loh pawhin tlingtlak mai a harsa lem lutuk lo ang. Mahse, a chang leh Maka, Thikthuchhia, Ngilnei, Chatuan Pa etc tia hming nei hrang nuaiha hian thlahtu pa nei ngat ni se, Khirhthangvela fa û ber ni hial awm a ni!


Innei pawh la innei lo pui kha Chhiarpui nei turin zuk tir mauh mai a! Kawng awlsam a ni lo ve, tih hlate pawh hi lo phuah nawn awn awn awm kan nih hi! Kaisara hnena he Chhiarpui a buatsaih chhan phena a finna lah hi! Khawvel kum bi chhiar nâna BC leh AD kan hman ţan nân zuk ni pèk a! Jehova han khirh teh hrepzia hi sawi lovin ka awm thei lo!


An hun lai kha kha tun lai anga lirthei dup nuam pawh la awm loh hun, bawng kawngţum khuar thliah thluah bak zinkawng awm loh hun lai a la ni leh zel a! Mari pum chhûnga nausen Isua kha kawng chhiat luat vanga Mari’n a chhiat palh theihzia chu Mamit kawng chhiat hun lai han thlir let aţang ngawt pawh khan a awihawm nghal em em tlat nia!


Josefa lah nitin a inhlawh ve mai, Sabengtung thau tak vulh turin a hlawh a tam loh bakah a hranpa taka ran tlatna hmuna han hruai nitin hman kha a ni lo tih a hriat reng mai si a. Nitina inhlawh ta chu a Sabengtung kha ti mam tak leh thau mum kâng han ni tura beisei chi pawh a ni lo ang. A fep ţangin a ruhrela zuk innghah ting al al chu Sairang kawng chhiat zual lai nen khan a inang khawp ta ve hial ang chu maw le!


Josefa buaina tur kha a ni ka lo hahpui leh ţhin ni. Man leh mual inhlan pawh awm lo chunga nula raipuar pakhat, chhiarpui neihna tur chu hmun pana zing chhuah ve ta ngawt chu Bethlehem khaw zim tê, ţhenawm khaw veng rel bak hnathawh tur nei lo, khual thuthang leh ar pan chuk an sawi ang apianga Dângnali leh Hmuitenalite ţhianho ni lum ai rualin bathlarah an han seprawtui vel ngei ang a.


Inneih pawh la innei lo pui kha Chhiarpui nei turin zuktir mauh mai a! Kaisara hnena he Chhiarpui a buatsaih chhan phena a finna lah hi! Khawvel kum bi chhiar nâna BC leh AD kan hman ţan nân zuk ni pèk a! Jehova han khirh teh hrepzia hi leilung hunbi hunbi chhiar tihkim nân chuan a bei kual nalh vel ngawt zu nia!


Tun lai anga lirthei nuam pawh la awm loh hun, bawng kawngţum khuar thliah thluah bak zinkawng awm loh hun lai a la ni leh zel a! Mari pum chhûnga nausen Isua kha kawng chhiat luat vanga chhiat palh theih a nihzia chu Mamit kawng chhiat hun lai han thlir let aţang ngawt pawh khan suangtuah thiam a har mawlh lo ve!


Josefa lah nitin a inhlawh ve mai, Sabengtung thau tak vulh turin a hlawh a tam loh bakah a hranpa taka ran tlatna hmuna han hruai nitin hman kha a ni lo tih a hriat reng mai si a. Nitina inhlawh ta chu a Sabengtung kha ti mam tak leh thau mum kâng han ni tura beisei chi pawh a ni mawlh lo. A fep ţangin a ruhrel a zuk innghah ting al al chu Sairang kawng chhiat zual lai nen khan a inang khawp ta ve ang!


Josefa buaina tur kha a ni ka lo hah pui leh ţhin ni. Man leh mual inhlan pawh awm lo chunga nula raipuar pakhat Chhhiarpuia hruai ngam ve ngawt tura tuangchhah angaih turzia kha ngaihtuah teh mah u. Tlangval hnah khat ngat khan nula raipuar luah tawh, kawng lahah tih fuh loh phei chuan fa hring thei mai kha sabengtung chungah a han hlang ve ta rup mai a. An ţhenawmnu, rel lû an tih mai lah khan a lo hmuhhmaih a chai si lo!


Nazareth an chhuahsan fel hma hauh khan Josefa'n Mari lakah sâwn a thlak tih thu kha Nazareth khaw titipui ber a ni hman ngei tawh ang tih hi Dângnalite ţhianza vangin a rinawm em em tlat tawh a. Josefa kha a tuang a chhah mai pawh a! A dinhmun khirhzia kha aw! Zawlpuan phah dun tawh ang maiin Mari nen khan thu an thlung tawh kha a ni a. Mahse, a mipatna a hmang lo tih a hriat chian tluk zetin Mari khan nau a pai tih a hre tlat si!


Tun hma zawng pawha rawn be ngai lotu vantirhkoh lah chuan a thu awiha Mari chu nei mai turin a rawn ti teh ngawt leh nghal a! Thlarau Thianghlim fa tih pawh kha khurbing fa pawh a ni ve thei reng tih lah a hai kher bik nang maw le! Sabengtung chunga chuang, a hmangaih Mari a va thlek apiang lah khan ama fa ni lo na pui chu mite'n an han fiam nawmnah dan tur lah a hre ru reng mai si a. He mite pahnih hi tun lai Zaipawl tam tak ang maiin fel hmel takin an puk lawk titu pawh an tawng nawk ta ve ang! Mari chan pawh hi hautak tak a ni.


An Juda danah hmeichhiate an pasal lakah an pangchang thiang lo, an pasal hual la ni chauh lakah phei chuan pangchan sa loh loh! Sabengtung kha a sawt gear lo deuhin a khalh theih loh maw han tih ngamte chu teuh lo tak a ni. Nazareth aţanga Bethlehem lah chu Mel 93 laia hla ni mah se, kal chak chi zia ni hek suh i, Bethlehem an thlen meuh chuan unau hmel hai hun a pel der tawh a. Thlenna an han zawng ngial a, hlawhchham chiang tak an ni.


Mari tân ngat phei chuan vantirhkohin, 'I fa pai hi Chungnungbera fa an ti ang a, Davida lalţhutphahah ngat ţhuin ro a la rel ang a, a ramin kin ni reng a nei lo'ng' tia a lo sawite kha rinhlelh lohna chi pawh a ni tawh lo! Heti teh fahrana thlenna mumal pawh nei lo kha Hebrai mite tân chuan tlumte thlir taka an lo thlir an Messia kha Isua lakah hmuh tum chu changela sawi bel ang hlauh, an khengbet pawh kha awm tak a ni!


Harsa takin Mari’n nau an hring ta cheng a, Heroda nunrâwnga lahin nausen chibai buk a tum tih an han hre chawpchilh mai ni lovin a naupan hun chhûng zawng Josefa hnenah vantrhkoh khan Aigupta ramah a rang thei ang bera a nupui fanaute chu hruai hmanhmawh turin a la han tur zui zat a nia!


Lal Isua nu leh pa nih châk ak tak kan tam lai hian harsatna an paltlang hnemzia leh an nunphung a khaihlak zawh vek bakah mite hmaah lah chuan ka nu leh ka unaute an ni lo, tihte kha Isua an enkawl puitlin vanga an hlawh a han ni ta vel thul! Chuvang tak chuan a ni, he khawvel mihring lo piang tawh zingah Josefa leh Marite nupa ang reng renga chhuanawm hi an awm leh tak ngai reng reng loh ni!


Engkim mai hi hmangaihna vang a lo ni e.


𝐋𝐢𝐭𝐞𝐫𝐚𝐭𝐮𝐫𝐞-𝐚𝐡 𝐆𝐫𝐚𝐦𝐦𝐚𝐫 𝐚 𝐩𝐚𝐰𝐢𝐦𝐚𝐰𝐡 𝐞𝐦 ?

              Mihringin kawng engkima a mihring a nihna chi hrang hrang; lunglêng thei, lunghnûr ţ hin, thinrim ţ hin, lawma nui ţ hin etc...