Saturday, August 29, 2020

Gʀᴀᴍᴍᴀʀ ᴠs Rʜᴇᴛᴏʀɪᴄ - 𝑭𝒊𝒈𝒖𝒓𝒆 𝒐𝒇 𝑺𝒑𝒆𝒆𝒄𝒉

 


            Thu ziak ţhinte chuan grammar chinchhuaka hriat phawtna kaltlangin, thu ziak hlawm ţha leh inchawih a lo chhuak thei ţhin tih an hria. Grammar thiamte chuan thu rem dan dik te, sentence kalphung fel tak leh thumal chheh dan dik tak hmanga thu ziah dan tur kalphung fel tak an duang chhuak a. Chung dân leh kalphung zawm thlip thlepna tel lo chuan, sawiselbovin thu a ziah theih loh tluk a ni.

             Nimahsela, grammar dân ang taka thu rem dik fel thlapna hian, thu ziak a tifamkim chuang si lo. Kan ţawngkamte chu grammar dân dik tak hmangin sawiselbo an ni thei teh meuh mai. Mahse, kan chhûngril ngaihtuahnate fiah takin an puang chhuak zo kher lo thei a, mawina leh mi hneh theihna pawh an nei lo thei bawk.

             Chung thil chinfelna hmanrua ber chu Rhetoric kan tih hi a lo ni ta a ni. Rhetoric chuan grammar-in tlakchham a neihte min thaibosakin, dawithiam ang thaw thânga mi thinlung zial â thei hial khawpin thu min ziahtir thei ta a ni. Tichuan, grammar chuan ţawngkam dik taka chheh dan lam a hrut laiin, rhetoric chuan thu leh hla mawina, mi a hneh theih dan lam a rawn hrut ta thung a, an danglamna a lo ni ta a ni.

            Thu sawi thiamna leh thu ziah thiamna te hi pianpui a ni e, tiin mi ţhenkhatin an sawi ţhin. A dik ngawt mai. Mahse, rhetoric zirna kaltlangin thu sawi thiam, thu ziak thiam tak an lo chhuak tawh ţhin tih erawh kan hre si a. A nih chuan rhetoric kan tih chu eng nge ni ta? AD 700 khan rhetoric zirna bu, England-ah lo chhuakin, zirlaite hnenah kalphung fel tak hnuaia’n zirtirna an lo kalpui daih tawh a.

             A hmasa berah chuan thumal pianphung, ruangam, ziarâng, suangtuahna zir hmasa zet la. A dawt lehah chung thumal an hmannate chu i thu chhiar aţangin thur chhuak la, a tawp berah nangmah ngeiin chung thumalte chu hman thiam tum ang che, tiin an inzirtir ţhin. Tichuan, ţawngkam bungrua (figure of speech) kan tihte hi an lo pian chhuah phah ta a ni, kan ti thei ang.

             Dylan Thomas-ate phei kha chuan duhthawh takin, ‘𝑲𝒂 𝒉𝒍𝒂 𝒉𝒓𝒊𝒍𝒊𝒏 (𝑷𝒐𝒆𝒎) 𝒂 𝒉𝒏𝒂𝒕𝒉𝒂𝒘𝒉 𝒕𝒖𝒓 𝒅𝒊𝒌 𝒕𝒂𝒌 𝒂 𝒕𝒉𝒂𝒘𝒉 𝒕𝒉𝒆𝒊𝒉𝒏𝒂 𝒕𝒖𝒓 𝒂 𝒏𝒊𝒉 𝒅𝒂𝒘𝒏 𝒑𝒉𝒂𝒘𝒕 𝒄𝒉𝒖𝒂𝒏, ţ𝒂𝒘𝒏𝒈 𝒖̀𝒏, ţ𝒂𝒘𝒏𝒈 𝒕𝒉𝒂𝒓, 𝒑𝒖𝒏, 𝒑𝒂𝒓𝒂𝒅𝒐𝒙, 𝒂𝒍𝒍𝒖𝒔𝒊𝒐𝒏, 𝒑𝒂𝒓𝒐𝒏𝒐𝒎𝒂𝒔𝒊, 𝒑𝒂𝒓𝒂𝒈𝒓𝒂𝒎𝒔, 𝒄𝒂𝒕𝒂𝒄𝒉𝒓𝒆𝒔𝒊𝒔, 𝒔𝒍𝒂𝒏𝒈, 𝒂𝒔𝒔𝒐𝒏𝒂𝒏𝒕𝒂𝒍 𝒓𝒉𝒚𝒎𝒆𝒔, 𝒗𝒐𝒘𝒆𝒍 𝒓𝒉𝒚𝒎𝒆𝒔, 𝒔𝒑𝒓𝒖𝒏𝒈 𝒓𝒉𝒚𝒕𝒉𝒎, 𝒆𝒏𝒈𝒌𝒊𝒎 𝒌𝒂 𝒉𝒎𝒂𝒏𝒈 𝒉𝒎𝒊𝒂𝒉 𝒉𝒎𝒊𝒂𝒉 ţ𝒉𝒊𝒏’ a ti hial a.

             Heng ţawngkam bungrua (FoS) kan tihte hi indopui hun laia thurûk an inthawnna (Code) anga chhut neuh neuh ngai, chuta ţanga a awmzia zuk hriat fiah ngai tura duante an ni ţhin. Mathatma Gandhi chu India hnam pa kan ti a. Mahse, mi pakhat lekin mihring tluklehdingawn 1.3 chuang hrin ngaihna a awm lo tih kan hria. He thu kan sawi hian a thu chheh dan ang ngau ngau (literal meaning) ni lovin, ngaihruatna riruang (figuring) aţang zawkin a awmzia kan hre fiah thei ta zawk a nih hi.

             Sapho chuan he ţawngkam bungrua kan tih mai hi, kawng hrang hrangin an ţhen hrang ta a. Ţ𝒂𝒘𝒏𝒈𝒌𝒂𝒎 𝒊𝒏𝒂𝒏𝒏𝒂 (𝒔𝒊𝒎𝒊𝒍𝒂𝒓𝒊𝒕𝒚) 𝒉𝒏𝒖𝒂𝒊𝒂𝒉; 𝒔𝒊𝒎𝒊𝒍𝒆, 𝒎𝒆𝒕𝒂𝒑𝒉𝒐𝒓, 𝒂𝒍𝒍𝒆𝒈𝒐𝒓𝒚, 𝒑𝒂𝒓𝒂𝒃𝒍𝒆, 𝒇𝒂𝒃𝒍𝒆 an awm ta a. Ţ𝒂𝒘𝒏𝒈𝒌𝒂𝒎 𝒊𝒏𝒌𝒖𝒏𝒈𝒌𝒂𝒊𝒉 𝒅𝒂𝒏 (𝒂𝒔𝒔𝒐𝒄𝒊𝒂𝒕𝒊𝒐𝒏) 𝒉𝒏𝒖𝒂𝒊𝒂𝒉; 𝒎𝒆𝒕𝒐𝒏𝒚𝒎, 𝒔𝒚𝒏𝒆𝒄𝒅𝒐𝒄𝒉𝒆, 𝒉𝒚𝒑𝒂𝒍𝒍𝒂𝒈𝒆, 𝒂𝒍𝒍𝒖𝒔𝒊𝒐𝒏 an dah leh a. Ţ𝒂𝒘𝒏𝒈𝒌𝒂𝒎 𝒅𝒂𝒏𝒈𝒍𝒂𝒎𝒏𝒂 (𝒅𝒊𝒇𝒇𝒆𝒓𝒆𝒏𝒄𝒆) 𝒉𝒏𝒖𝒂𝒊𝒂𝒉; 𝒂𝒏𝒕𝒊𝒕𝒉𝒆𝒔𝒊𝒔, 𝒆𝒑𝒊𝒈𝒓𝒂𝒎, 𝒄𝒍𝒊𝒎𝒂𝒙, 𝒂𝒏𝒕𝒊-𝒄𝒍𝒊𝒎𝒂𝒙, 𝒕𝒉𝒆 𝒄𝒐𝒏𝒅𝒆𝒏𝒔𝒆𝒅 𝒔𝒆𝒏𝒕𝒆𝒏𝒄𝒆 tihte an dah leh a.

             𝑺𝒖𝒂𝒏𝒈𝒕𝒖𝒂𝒉𝒏𝒂 ţ𝒂𝒘𝒏𝒈𝒌𝒂𝒎 (𝒊𝒎𝒂𝒈𝒊𝒏𝒂𝒕𝒊𝒐𝒏) 𝒉𝒏𝒖𝒂𝒊𝒂𝒉 𝒗𝒆 𝒕𝒉𝒖𝒏𝒈 𝒄𝒉𝒖𝒂𝒏; 𝒑𝒆𝒓𝒔𝒐𝒏𝒊𝒇𝒊𝒄𝒂𝒕𝒊𝒐𝒏, 𝒂𝒑𝒐𝒔𝒕𝒓𝒐𝒑𝒉𝒆, 𝒗𝒊𝒔𝒊𝒐𝒏, 𝒉𝒚𝒑𝒆𝒓𝒃𝒐𝒍𝒆 kan hmu thung. Ţ𝒂𝒘𝒏𝒈𝒌𝒂𝒎 𝒑𝒆𝒉𝒉𝒆𝒍𝒏𝒂 (𝒊𝒏𝒅𝒊𝒓𝒆𝒄𝒕𝒏𝒆𝒔𝒔) 𝒉𝒏𝒖𝒂𝒊𝒂𝒉 𝒉𝒊𝒂𝒏; 𝒊𝒏𝒏𝒖𝒆𝒏𝒅𝒐, 𝒊𝒓𝒐𝒏𝒚, 𝒑𝒆𝒓𝒊𝒑𝒉𝒂𝒔𝒊𝒔, 𝒍𝒆𝒉 𝒆𝒖𝒑𝒉𝒆𝒎𝒊𝒔𝒎 kan hmu leh a. Ţ𝒂𝒘𝒏𝒈𝒌𝒂𝒎 𝒍𝒂𝒎 𝒓𝒊𝒌 𝒅𝒂𝒏 (𝒔𝒐𝒖𝒏𝒅) 𝒉𝒏𝒖𝒂𝒊𝒂𝒉 𝒄𝒉𝒖𝒂𝒏; 𝒑𝒂𝒓𝒐𝒏𝒐𝒎𝒂𝒔𝒊𝒂, 𝒐𝒏𝒐𝒎𝒂𝒕𝒐𝒑𝒐𝒆𝒊𝒂, 𝒂𝒍𝒍𝒊𝒕𝒆𝒓𝒂𝒕𝒊𝒐𝒏, 𝒂𝒔𝒔𝒐𝒏𝒂𝒏𝒄𝒆 tihte an awm ve leh a. 𝑨 𝒕𝒂𝒘𝒑 𝒃𝒆𝒓, ţ𝒂𝒘𝒏𝒈𝒌𝒂𝒎 𝒅𝒖𝒂𝒏𝒏𝒂 (𝒄𝒐𝒏𝒔𝒕𝒓𝒖𝒄𝒕𝒊𝒐𝒏) 𝒉𝒏𝒖𝒂𝒊𝒂𝒉; 𝒊𝒏𝒕𝒆𝒓𝒓𝒐𝒈𝒂𝒕𝒊𝒐𝒏, 𝒆𝒙𝒄𝒍𝒂𝒎𝒂𝒕𝒊𝒐𝒏, 𝒄𝒉𝒊𝒂𝒔𝒎𝒖𝒔, 𝒍𝒆𝒉 𝒛𝒆𝒖𝒈𝒎𝒂 an dah ta bawk a ni.

             Fiamthu thiam Mapuia of Zephyr leh Lalnunsanga hi ţhangthar zingah chuan ţawngkam bungrua (FoS) chhep nalh ber ber nia ka ngaih an ni a. Hmeichhe lamah chuan Zoremi Hmar Zote hian a hnehsawh thlâwt bawk. Khing Figure of Speech hrang hrangte khi vawi tam kan sawi fiah tawhin kan ziak tawh ţhin a. Hla hril huangah hian hla rua (Literary Devices), ţhenkhatin Grammar of Poetry, Literary Terms an tihte piahah, a zira zir lawih tham Rhetorical Grammar an la awm leh ta zel a!

             Heng thute hi han thlir teh reng : 𝘈𝘯 𝘬𝘦 𝘩𝘢𝘯 𝘦𝘯 𝘱𝘢𝘸𝘩 𝘬𝘩𝘢𝘯 𝘢𝘯 𝘱𝘩𝘦𝘪𝘬𝘩𝘢𝘸𝘬 𝘣𝘶𝘯𝘵𝘦 𝘬𝘩𝘢 𝘩𝘭𝘢𝘮𝘻𝘶𝘪𝘩 𝘬𝘶𝘢𝘯𝘨 𝘵𝘪𝘢𝘵 𝘵𝘪𝘢𝘵 𝘬𝘩𝘢 𝘢 𝘯𝘪𝘢! 𝘓𝘦𝘩𝘬𝘩𝘢𝘵𝘦 𝘬𝘩𝘢 𝘢𝘯 𝘵𝘩𝘪𝘢𝘮 𝘵𝘩𝘦𝘪 𝘮𝘢𝘪 𝘮𝘢𝘪 𝘢𝘴𝘪𝘯, 𝘢 𝘧𝘢𝘪𝘭 𝘻𝘪𝘯𝘨𝘢𝘩 𝘮𝘢𝘳𝘬 𝘢 𝘩𝘮𝘶 𝘴𝘢̂𝘯𝘨 𝘣𝘦𝘳! 𝘈𝘯 𝘪𝘯𝘴𝘶𝘢𝘭 𝘬𝘩𝘢 𝘢𝘯 𝘩𝘯𝘦𝘩 𝘭𝘰 𝘮𝘢𝘪 𝘮𝘢𝘪, 𝘵𝘶𝘪𝘩𝘢𝘸𝘬 𝘭𝘦𝘮𝘢𝘩𝘵𝘦 𝘢𝘯 𝘭𝘰 𝘤𝘩𝘢𝘯𝘵𝘪𝘳 𝘷𝘦𝘭! 𝘚𝘪𝘱𝘢𝘪 - 𝘏𝘮𝘶𝘯 𝘳𝘢̂𝘭𝘮𝘶𝘢𝘯𝘨𝘢𝘩 𝘢𝘯 𝘥𝘢𝘩 𝘢, 𝘢 𝘳𝘢̂𝘭 𝘮𝘶𝘢𝘯𝘨 𝘦̂𝘮 𝘦̂𝘮 𝘢. 𝘏𝘮𝘶𝘯 𝘳𝘢𝘭ţ𝘪-𝘢𝘩 𝘢𝘯 𝘥𝘢𝘩 𝘢, 𝘢 ţ𝘪 𝘭𝘦𝘩 𝘦̂𝘮 𝘦̂𝘮 𝘢! 𝘏𝘮𝘶𝘯 𝘵𝘩𝘢𝘸𝘷𝘦𝘯𝘨𝘢𝘩 𝘢𝘯 𝘥𝘢𝘩 𝘢, 𝘢 𝘵𝘩𝘢𝘸 𝘷𝘦𝘯𝘨 𝘭𝘦𝘩 𝘦̂𝘮 𝘦̂𝘮 𝘢! 𝘋𝘢𝘮𝘥𝘢𝘸𝘪 𝘪𝘯 - 𝘒𝘢 𝘥𝘶𝘩 𝘭𝘦𝘩 𝘢 𝘭𝘦𝘵𝘭𝘪𝘯𝘨 𝘻𝘢𝘸𝘯𝘨 𝘱𝘢𝘸𝘩𝘪𝘯 𝘬𝘢 𝘮𝘶 𝘵𝘩𝘦𝘪, 𝘴𝘢𝘷𝘢𝘸𝘮 𝘴𝘦𝘩 𝘬𝘢 𝘯𝘪𝘢, 𝘬𝘢 𝘥𝘶𝘩 𝘥𝘢𝘯 𝘥𝘢𝘯𝘪𝘯 𝘬𝘢 𝘮𝘶 𝘵𝘩𝘦𝘪!

             Ţawngkam bungraw hran bik hmang miah lo pawhin, kan ţawng hi mawi tak, hlimawm tak, nuihzatthlak tak, suangtuahna mit tivar tak, mi va kahna ţha ber ber thu leh hla, pianpui thiamna neite chuan an lo phuah mawlh mawlh tawh ţhin a nih hi. Chutih rual vek chuan Awithangpain;

 K ᴛᴀᴡɴᴍᴀɴɢᴀʜ ʜᴍᴇ̂ʟ ᴋᴀ ʜᴍᴜ

Hᴀɪ ᴀɴɢ ţʜᴀ̂ɴɢɪɴ ᴋᴀ ᴋɪᴀɴɢ ᴋᴀ ᴄʜᴜ̂ʟ

Lᴜɴɢʀᴜ̂ɴɪ ᴢᴀ̂ʟ sɪ ʟᴏ ᴠᴇ

        tia Thanseii a mumanga a hmuh dan a han phuah chhuahna hla mawlmang leh fiah êm êm si, a taka Awithangpa nun min zuk chenchilhtir theitu hla ruate hi, Rhetoric thiltihtheihna lantirtu niin, hla ùn pui pui leh har tak tak hmanga hla phuahtu nih a ngaih kher lohzia, kan ţawng mawizia tarlangtu a nih hi.

 Lunglêng tak mai a;

 Kʜᴜᴀ ᴄʜᴜʟ ᴛᴀᴡʜ ʜɴᴜ ᴋᴀ ɴɢᴀɪ

Ţʜᴜᴠᴀ ɪɴᴅɪ ɪᴀɴ ʟᴀɪ ᴋʜᴀ;

Dᴀ̂ʀᴘᴜɪ ᴋᴀɴ ɴᴜɴ ᴋᴀ ɴɢᴀɪ ʙᴀ̂ɴɢ ᴛʜᴇɪ ᴅᴀ̂ᴡɴ ʟᴏ ….

        tia Mizo tlangvalin a lunglên khawharna ruamah, hla rua mawltê te hmanga min hnuh luh váwn váwn dante hi a va fiahin, sawi belh leh chuan tur a va awm lo tak êm!

 

         Kan pasalţhate hlimthla kan lo suangtuah ţhin dante pawh;

 

Mɪ ᴄʜᴜ ᴅɪ ɴᴇɴ ᴀɴ ʟᴇ̂ɴɢ ʜᴍᴜɴ

Kᴇɪ ᴢᴀᴡɴɢ sᴀɪ ᴢᴀʟᴀᴍ ᴘᴇ̂ɴɢᴀʜ

Fᴜɴɢᴋɪ ţɪᴀʟ ʟᴇʜ ᴄʜᴇɴɢʀᴀ̂ɴɢ ʜᴍᴀᴄʜʜᴜᴀɴ ᴢᴇʟ ɪ …tih hla thu mawltê hian min va hmuh fiahtir chiang êm!

 

            Tunah takte hian kâwl a rawn ri der der a;

 

Cʜᴜɴɢ ᴋʜᴀᴡ ʀɪ ᴋᴀʟ ʀᴜᴀɪ sᴀᴡ ʜᴍᴀʀᴀʜ

K ʟᴜɴɢᴅɪ ᴋʜᴀɴ ᴅᴀɪʀɪᴀʟ ᴄʜᴀɴ ʟᴏʜ ᴄʜᴜᴀɴɪɴ

Hᴀɪ ʙɪᴋɪɴ ᴋᴇɪ ᴢᴀᴡɴɢ ᴋᴀ ʀɪɴɢ ᴛʜᴇɪ ʟᴏ 

       …tih hla tlar thum ringawtte hian, thinlung an rawn verh ngaih mai a nih hi! Heng thute hi a ni, grammar dân hmanga rem ve thlip thlep dawna an rau kan lo chan tur hloh daih theih, an lo tih láwm láwm chu ni reng ni!

          Tahan lamtluangah, Zo-thuam chikim inbel chungin lâin grammar dân ni lo, rhetoric hnuaiah zawk zalen taka;

 

Lᴀᴍ ʀᴀᴡʜ ʟᴀᴍ ʀᴀᴡʜ Vᴀʟᴀ ᴘᴀᴡɪ ɴᴇ̂ᴍ ᴍᴀᴡ

Nᴇ̂ᴍᴛᴇ ᴘᴜᴀɴ ᴀᴡɪʜ ʀᴜᴀʟ sɪ ʟᴏʜ ᴄʜʜᴜɪʜᴛʜᴀɴɢᴠᴀʟ

Zᴀɪɪɴ ᴋᴀɴ ᴀᴡɪ ᴀɴɢ ᴄʜᴇ ʀᴜ̂ɴ ɴᴜᴀᴍᴀʜ …min han tih meuh chuan, JF Jr-ate nen beng thleng thleng ke khaiin ka sü zák zák tawh mai a nih kha!

 

            Chhim lam arsi lian, Pu Ţhuamtea Khawlhringte’n Rhetoric thlavang hauha, grammarian a demna chhante pawh eng dang vang a ni lo. Thu leh hla mawina huangah meuh hi chuan, thu chheh dan dik leh fel thlip thlepin mittui a ko chhuak ve tawh lo a. Khawharna ruamah min chentirin, lunglênna khawvel min hrutpui dêl dêl ve loh châng a tam lulai êm a lo ni! Grammar dân hmanga Rhetoric sawhbawl hawp ngat phei chu, zawngchhang lo an awm ngai lo \hin zawk a lo ni e.

𝐓𝐮𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐥𝐚𝐰𝐧 𝐤𝐡𝐚𝐰𝐩𝐮𝐢 𝐛𝐲 𝐉𝐇 𝐋𝐚𝐥𝐭𝐥𝐚𝐧𝐭𝐡𝐚𝐧𝐠𝐢

 



 Thingtlang aţangin Aizawl khawpuiah, eizawnna dap chawpin mi in rel sa, changkang bik lem lo takah hun bul a rawn chhiar chho ţan a. Thu leh hla aţanga a lo hmelhriat, hmun nuam leh belhtlak nia a lo ngaih Aizawl khawpui chu, a suangtuahna ang reng reng mize pu a lo nih lohzia, a ni telin a hre tam ta tulh tulh a.

 

            A tawng fiah a, a chhui fiah ta bawk a. A hrut chiang a, a takin a tawng fiah chho ta zel a. Mi rethei leh hausa kâr hlatzia te, mi lian kut hmawra thiltihtheihna inphum rûk dan, ram hruaitute rorêlnain hleih a neih dan leh, sumin engkim a lei zo vek thei tih, kan thingtlang nula hian a rawn hmu chhuak ta a ni.

 

            Kan khawpui bera cheng zingah rau rau pawh, Mizoram mipui zawng zawng zat aţanga chhuta mi 20 vel emaw lek turin, Aizawl khawpui aţanga Mizote min sawisakzia, tu mah venthawn nei lova a tui tui an pumhmawm dan, khawpui dang zawng zawngte laka duat hlawh fal bik Aizawl khawpui; Sodom leh Gomorra leh mi lian beidawng rualte thiltih chu a han thlir ţhin a.

 

            Mahe, chu hmeichhe âwmnêm ve tak chuan eng nge tihtheih a neih ve chuan a? A lungawi lohna leh kan ram kalsiam dik lo lutuk a hmuh zozaite chu mênah a thlak mai dawn em ni zawk? Hmeichhia mah ni se, a ngawi reng thei ta lo. Tichuan, amaha theihna awm, sipai rual chakna ai pawha thiltithei zawk, a ziakfung chawiin a au chhuak ta a ni.

 

            Mizo hmeichhia zingah thu leh hla thiam tak tak an lo chhuak tawh ţhin a. Pi Hmuaki aţanga Saikuti, Hrangchhawni aţanga Thlawitenâli, Lalsangzuali Sailo leh Malsawmi Jacob leh mi dang dangte kan lo hmelhriat tawh a. Mahse, ţhangthar Pi Hmuaki tur awm reng reng an lo lang leh tawh ngai lo. Chutih lai tak chuan Nl Matlani kan hmu ta a. Hla hril hlang a dah khawmna, ‘Leikapui Zaiva’ thlirtu apiangin he nula hi, thu leh hla hril huangah chuan Solomon-a ang maia hausa a nihzia kan hmu ta a ni.

 

            Chawisângtu leh duhsak dertu han hmu ve e zawng, tun ai hian a mi hriat a hlawhin, a hlate hian zir an hlawh ngeiin ka ring ţhin. Mipa tam zawk hla hrilte chu vana Sikeisen tluk lekah, Hrangchhuana ţhuthmun aţangin a rawn ên khum ta emaw tih mai tur a ni. A hla ruate chu a zira zir tham ţhiau, mawi êm êma puan tahtuin a puantah a cheimawina hla râwng chi hrang hrang ang mai duhawm an ni a.

 

            Dawi thiam ang maiin a hla ruate chuan min zial kaih a, ri mawi ang maiin min awi hlerh hlerh ţhin. Tichuan, a hlate pho chhuahna hun remchang tak a lo inher chhuak ta a. India rama hla hril (Poetry) chawisângtu pawl lian ber Satya ho an lo lang a. Mahse, kan Mizo irawm chhuak hlate chu, a awmzia tal hriat theih nâna sap ţawnga lehlin an phut ta tlat mai a.

 

            Engvang teh kher nge ni, Matlani pawhin ka hnen a rawn pan ta a. A hlate chu ka han en ţhin, sap ţawngah a tlukpui thumal reng reng hmuh loh ka ngah êm êm bakah, chuti taka hla mawi lo lehlin chu, thianglo khawih ta riakah ka inchan a. Mahse, lehlin tel lo chuan kawng hawnin a awm si lo. A hla awmzia pawh phawk chhuah chu sawi loh, a hla mawina lantir tur phei chuan ka thiamnain a phâk lo chûngin, amah ka duhsak êm avang zawkin pawi ka khawih ta a ni! 

 

            A hla tlar hmasa bera tielna hla rua mawi lutuk lo lang nghal aţang ringawt pawhin, he hla chawitu namai lohzia a lo lang nghal a. Pachhiate dinhmuna a han indah zawm zat dan ril lutukte hian min tiţim ûr ûr thei a nih hi! Vapual Metaphor-a hmanga kan ram hruaitute a rawn ţim dante leh, an nihna a rawn puan chhuah dante hi a lungchhiatthlak rualin, hnûk a khawih tlat tlat a.

 

            Eirûkna leh duhsak zawng neihna, kalhlên thu hmanga a rawn tehkhin kualnate mawlh hi! Allegory a rawn hman dan, Irony leh Allusion bakah Symbol hmuh tur awm zeuhte thlir chungin he hla hi han thlir ve teh le. A hnuaiah khuan thiam lo chunga he hla ka lehlin pawh, ka rawn dah chhuak ve chu a ni a. Thlir dan tawk in lo thiam mai dawn nia aw! A hla thupui ringawt pawh khel tham zu nia!

 

Zawlkhaw zauvah chhantling kai chu chài u,

Rual thanhawl lo lêng chu tlâng khua riangah

Kan kai tâng e, hnâwmthang ianga hnawl zawng,

Rianghlei kuan loh zawlpui eng tak ang maw?

 

Pualva mahin a tui a thlau ngai lo,

Zoram kal dung dawhtu erawh thlau hmang;

Kalsiam rêlfung hleite’n danga her ţhin,

Rual khai lova hmatiang sâwn râl rêl thiam.

 

Kalhlên sumpâi piring iangin an vâwr,

Tlângkhaw fairêl bêlpui mawng vit pawpin;

Âkpui, âr-âwn chang mawi an tawntîr a,

Bum hmang khawpui an chan zawh tâk hi le!

 

Tlawn thiam hringmi tâna ban nuam sum pai,

Hman sèn loha hlantu roreltute;

Khawpui cheia tlâng khaw rap bettute’n,

Engtin zawl khaw zau hi chei dawn ni maw?

 

Zia leh rang rêng nei lo, tung thlawn khawpui,

Pâwn lam sakhmêl chauh mawi chu Zawlkhawpui.

 

Let the rich be settled in that cynical city,

And the poor resides in that old village;

For we are rejected beyond contempt,

How art that be, a city without us poor?

 

Oh! Even a nightingale never abandon her cradle,

But thou art a father who abandoned his child;

Those that orchestrated a nation’s development,

Development they had only for the rich!

 

Like a Passover they admeasured a nation’s coin,

Ransacked the treasury for their well being;

And blessed those that are monster hiding in a mask,

Alas! Cheaters inherits that cynical city alone!

 

For a sycophant, always an easy money,

The autocrats administered to them more than they needed;

The tyrant city enslaved those living in villages,

Oh! How they intend to maltreat the cynical city?

 

Like a gypsy thou art lives, cynical city,

Just like a fallen angel, beauty only in surface!

           

𝐋𝐢𝐭𝐞𝐫𝐚𝐭𝐮𝐫𝐞-𝐚𝐡 𝐆𝐫𝐚𝐦𝐦𝐚𝐫 𝐚 𝐩𝐚𝐰𝐢𝐦𝐚𝐰𝐡 𝐞𝐦 ?

              Mihringin kawng engkima a mihring a nihna chi hrang hrang; lunglêng thei, lunghnûr ţ hin, thinrim ţ hin, lawma nui ţ hin etc...