𝐒𝐞𝐭𝐚𝐧𝐚 𝐭𝐡𝐚𝐧𝐠𝐤𝐚𝐦 𝐟𝐮𝐡 𝐛𝐞𝐫 – 𝐈𝐧𝐬𝐭𝐚𝐠𝐫𝐚𝐦 𝐥𝐞𝐡 𝐓𝐡𝐥𝐚𝐥𝐚𝐤𝐧𝐚 𝐀𝐩𝐩𝐬 𝐇𝐫𝐚𝐧𝐠 𝐇𝐫𝐚𝐧𝐠 𝐇𝐢 !

Tun huna Setana’n mihringte, a bik takin ţhalai rualho a thangvalha a awhna fuh êm êm, a lamţanga mi a siamna leh a thuhnuaia min dahna hmanraw hrang hrang; Instagram, Tiktok, FB etc te hi i ngaihtuah chiang tawh ngai reng em? Heng hmanraw hmanga Setana’n kan ţhalai rualho a thunun dan, a salbeh dan hi i ngaihtuah tawh ţhin reng em?

Mahni thlalak lawm êm êm, mahni video buaipui reng renga hmanhlel ţhalai tamzia leh, heng ţhalai rualhoin an hriat miah loha Setana bawiha an kun dan hi i chhut ngai reng em? Mi, Pathian neitu tak tak leh Pathian hretu ni lo, Pathian mi hriatte meuh pawh he Setana thangvalaha an awh leh mai ţhin dan hi, ngun taka ngaihtuah a va hun ta êm! 

Mi tam zawk chuan heng hmanraw hmanga mahni thlalak leh video buaipui hi a sualna an hre hauh lo. Chuti khawpa finga mihringte bumtu Setana thangvalh hi, Pathian aţanga chhuak finna nen lo chuan zuk man thiam a har reng a ni. “Ka mite chu hriatna an tlakchham avangin tihboral an ni” tih thu hi, tun huna mi tam tak hruai bova kan awm mêk dan a ni tih i han chhui dâwn teh ang hmiang.

Lucifer-a kha atirah chuan Cherub hriak thìh ngat a ni a. Amah chei mawina lunghlu chi 9-te khân, vantirhkoh dang zawng zawng khumin an chei chungnung bik a. Pathian thu chuan, “Mawina tinreng” tiin Lucifer-a nihna a sawi thlawt mai a nih kha. Chu mai bakah finnaa khat a la ni zui lehnghal! Mi tam tak chuan Lucifer-a tlukchhiat chhan kha Pathian an châk vang, Pathian ang maia awm tum vang tiin an sawi leh mai ţhin.

Mahse, Baibul chuan engvanga Lucifer-a kha tluchhe ta nge tih chiang taka min hrilh nen chuan a inang chiah lo. Lucifer-a khân mawi a intih êm avangin amah leh amah kha a inen ngawih ngawih reng a. Nalh a intiin mawi chungchuang a inti ngang mai. Amah leh amah kha a inbe lo chauh a ni ber. Ti hian kan mitthla thei ang. A thlalak, lunghlu mawi ber bera a inthuamnate kha a thlir ning thei thlawt lo a ni ber.

Vantirhkoh dangte nen a han inkhaikhin ţhin a, anni laka a mawi chungchuan bikna, vantirhkoh dang zawng zawngte aia a hmêlţhatna mawlh khân a rilru zawng zawng a luah khat tlat reng a. A theihna hmun apiangah, a remchan dan ang angin, a hun leh hmun pawh thlu lovin a mawina mawlh mai kha chhuang taka lantir reng châknain a khat tlata ni ber. Engtin nge chu chu thu dik a ni tih kan hriat a, kan sawi theih? 

baibul chuan chiang takin Lucifer-a khawsazia hi min hrilh tlat a ni. “I hmêlţhatna chuan i thinlung a ti chapo a, i ropuina chuan i finna lam a ti khawlo zo ta a nih kha” (KJV) tiin Ezekiela kal tlangin kan hre ta a nih hi. “I mawina avanga lo chapoin, i ropuinain i finna ti khawlovin” tiin BSI chuan a letling thung.  Hei taka hi Lucifer-a tlukchhiatna, Varparh nihna ata Setana a lo nih takna chhan chu a ni ta a ni.

He Setana zia, mahni leh mahni ţha intihna, mahni leh mahni inchawimawi duhna taka hi tun lai ţhangtharho buaina leh hri chhe vei chu a lo ni ta a ni. Mahni leh mahni in pathianna hi Setana ze dik tak niin, kan nula leh tlangval rualte’n mahni thlalak an han buaipuizia, nitina an hun khawhralna a han nih zawh tak dan hi, Setana thangvalah an awhna taka chu a lo ni ta a ni. Mahni thlalak hi an bihin an thlir ngawih ngawih mai a nih hi! 

Kristianna hi a fir ţha êm êm a, chu chu kan mizia nen hian a inmil thlawt si lo. Ringtu inti ve si, Insta leh Apps dang lawm êm êm nihte hi a Pathian thu lo bur a. Mahse, chutiang sawi ţhin mi chuan ţhalaite lawm a hlawh thei ngai lo thung! Setana bawiha Adama a tluk luh phat aţang khân, mihring thinlung hian pathian (idol) tur a mamawh ngawih ngawih ta a. Chu zia chu Zoram ringtu leh ţhalai rualho nunah pawh nghet taka tuhin a awm ve ta tlat a nih hi. 

Thlalak loh tur kan ti lo a, mahni thlalak phochhuah loh tur pawh kan ti bawk hek lo. Mahse, mahni thlalak leh video kan post-na rilru, chapona leh mite aia chungnung zawk anga lan duhna, Setana ze dik tak kal tlanga kan inpho chhuahna zawk erawh ringtu tih atâna mawi lo, Pathian thu lo leh Setana thuhnuaia kunna a ni kan ti mai zawk a ni e. He thu ziak hi miin a hnial duh a nih chuan, a thu a ni. Mahse, Pathian thu a hnialkalh tih erawh inhre mawlh thung rawh se. 
 

𝐓𝐡𝐞𝐨𝐥𝐨𝐠𝐢𝐜𝐚𝐥 𝐃𝐞𝐛𝐚𝐭𝐞 – 𝐓𝐫𝐢𝐧𝐢𝐭𝐲 𝐯𝐬 𝐎𝐧𝐞𝐧𝐞𝐬𝐬.

Tunlaia sawi hlawh tak, Dr PC Biaksiama leh UPC Pastawr thu inchuh chungchang thuah hian ngawi reng ila mi fing kan ni mai tur. Mahse, kan Baibul-ah chiang takin hun hnuihnunga thil thleng tur a sawi, zirtirna dik lo lo awm tur thu avang chauh zawkin, ât kan so dâwn a nih ber hi. Dr Biaksiama hian hniak phawi hauh lovin UPC kohhran chu kal sual tiin a puh thlu der a. Chu chu UPC lam hian ngaithei lovin an chhanglet ve hmiah bawk.

Ţ𝐨𝐛𝐮𝐥 – Pathian pakhata mi nung pathum (Trinity) Thurin hi Tertulian-a vawrh chhuah niin, Trinity tih thumal hmang hmasa bertu erawh Theophilus-a, Antiokei khuaa mi a ni thung. Ani hian BC 2-naah khân he thumal hi a lo sawi ri tawh a ni. Mahse, Thurin anga rawn vawrh lar bertu erawh Tertulian-a tih hi khawvel pawm dan a ni.

Oneness Thurin ve thung hi chu kum 1913 khân N. America ram aţanga rawn vawrh chhuah niin alang thung. Kohhran thurin inhnialna aţanga lo chhuak a nih dan chipchiar sawi ka tum lem lo a. A tlângpui kan hriat theih nân heng Thurin pahnih ţobul hi heti hian ka han tarlang mai a ni tih kan hre dâwn nia. 

𝐊𝐚 𝐡𝐫𝐢𝐚𝐭 𝐭𝐡𝐢𝐚𝐦 𝐯𝐞 𝐝𝐚𝐧 – Lal Isua vana a lawn dâwn khân a zirtirte hnenah, “Hnam tina mi zirtirahte siam ula, Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim hmingah chuan baptis ula” tiin thu a pe a. Lal Isua thu sawi ka han ngaihtuah châng apianga ka rilrua lo lang ziah chu, eng vangin nge Lal Isua hian mi pathum hming a lam a, chung mi pathumte chu mi inang, intlukpui, sang bik leh hniam bik awm chuang lo, angkhat anga a sawi tih hi a ni.

Vana a lawn hnua amah lo la ringtu tur apiangte chu mi pathum hming kher lama baptisma chantir turin a zirtirte thu a pe tlat hi, ngaihtuah chian ngai lai tak niin alang tlat a ni. Pathian hi mi nung pakhat chauh lo ni ta se, eng vangin nge mi pathum hming a lam rik lawi si? A nih loh leh heng mi pathum hming a lam rikte hi mi inang, nihna thuhmun ni ta se, eng vangin nge hming hran ţheuha a lam si?

Pathian ve meuh chuan midang hming lam ri tel khera ringtu a siam a rinawm si loh. Ama hming kha ringtu siam nân a tâwkin a rintlâk êm êm tur a ni si a. Thil buaithlâk deuh ta chu, Thuthlung Hlui hunah khân Pathian chu pakhat chauh a ni tih chiang takin a inziak tlat hi a ni. Chuti chung si chuan a fapa a rawn piantir dâwnah meuh chuan a aiawh, Thlarau Thianghlim a rawn tir tlat lawi si. “Mari neih hi hlau suh, a nau pai lai chu Thlarau Thianghlim laka mi a ni asin” tiin Josefa hnenah thu a rawn hrilh tlat a nih kha.

Thlarau Thianghlim laka mi a nih si chuan, Isua kha Pathian fapa zawng a ni chiah lo deuh tiin kan hnial thei dâwn tlat. Pathian chuan a Thlarau Thianghlim a rawn tir alawm kan ti dâwn a nih chuan, Lal Isua berin chu Thlarau Thianghlima chu Pathian laka mi hrang, amah Isua ngei lakah pawh mi hrang angin a sawi tlat lawi si. Isua ngeiin, “Ka kal in tân a ţha e, ka kal loh chuan Thlamuantu (Thlarau Thianghlim) chu in hnenah a lo kal dâwn si lo. Ka kal erawh chuan in hnenah ka rawn tir ang” tiin, Pathianin Thlarau Thianghlim Mari hnena a tir ang bawkin, Lal Isua pawhin kan hnenah Thlarau Thianghlim a rawn tir ve leh ta a nih hi.

Heng thute aţanga lang chiang êm êm chu, Pa, Fapa leh Thlarau Thianghlimte hi mi hrang ţhiau ni siin, inzawmna an nei tlat tih hi a ni. He thu hi kan hnial dâwn a nih ngai chuan, Pathian thu kan hnial tihna tluk a lo ni tawh ang. Kan hmelhriat loh ber (ti mai ang) Thlarau Thianghlim lah chu Lal Isua meuhin, “Thlarau Thianghlim meuh sawi chhia chu ngaihdam an ni lo ang” a la ti tak deuh deuh a! Tin, Pa, Fapa leh Thlarau Thianghlimte hna chanpual hi a inang lo vek tih kan hre thei bawk. 

Pathian chu Thlarau a ni a, tu mahin a hmêl hmua nungdama awm thei an awm lo tih thu Mosia hnenah Pathian ngeiin a sawi a. Chuti a nih si chuan, Thlarau Thianghlim kan tiha hi Pathian chu a ni mai dâwn lo’m ni ti ta ila. Baibulah Thlarau Thianghlim chu Pathianin a thil ruahman hrang hrangte ti hlawhtling turin a tir lawi si. Chu mai bakah Isua ngei pawhin vana a lawn hnuah, he khawvela amah ringtute thlamuan turin a rawn tir tih kan hre bawk si. Pathian leh Isua aiawh zotu chu, Pathian leh Isua tluk a ni tih loh rual a ni lo.

 
Tichuan, Pathian chu pakhat a ni tih chiang takin kan hria. Mahse, chu Pathian kaihhnawihah chuan Lal Isua leh Thlarau Thianghlim hming an rawn lang ve zel tih Baibul kal tlang ngeiin kan hmu a, hnial rual a ni lo. Lal Isua hi Pathian nen thuhmun an nih lohzia chiang taka lantirtu chu, thihna hneha a rawn thawh leh hnu khân, Lal Isua kha tu emaw chuan, ‘Hming zawng zawnga Hming Chungnungber’ a pe ta a nih kha. Tin, ‘Lei leh vana thuneihna zawng zawng ka hnenah pêk a ni tawh’ tiin Lal Isua khân tu emaw hnen aţangin thuneihna a dawng tih chiang takin kan hmu thei bawk. 

He tu emaw kan sawia hi Juda-te Pathian Jehova lo midang tu mah an awm thei lo. Van ram kan thlen hun tur ka ngaihtuah châng chuan, Pathian thuin mi tu mahin Thlarau a nih tlat avanga Pathian an hmuh theih dâwn loh laiin, a aiawhtu Lal Isua erawh lalţhutthlenga a ţhu kan hmu ngei dâwn tih Baibulin chiang takin min hrilh si a. Isaia inlârna thu hi kan ngaihtuah tawh ngai em? Mi pakhat, lalţhutthlenga ţhu a hmu a. Chu mi chu vantirhkoh thla 6 neite’n, “A thianghlim e, a thianghlim e, a thianghlim e” tiin, vawi thum zel an au a. Pathian a thianghlim e, Isua a thianghlim e, Thlarau Thianghlim a thianghlim e, tia an sawina tiin kan sawi thei ang! 

Pathian leh Isua hi mi pa hnih an nih lanchianna Baibul châng tam tak awm zingah, “Miin mi hmangaih chuan ka thu a zawm ang a, ka Pain ani chu a hmangaih ang..” tiin a sawi a. A la tawp mai lo, “A hnenah KAN lo kal ang a, a hnenah KAN awm reng ang” tia Johana 14:23-in a sawi aţang hian hnial rual lohin mi pahnih an nihzia a hriat theih a nih hi. Han hnial leh ngaihna chuang reng kei chuan ka hre tawh lo. Pathian hi Thlarau a ni tih Baibulin a sawi a. Chuti a nih si chuan eng vangin nge Pathian Thlarau chuan etc tih ţawngkam hi Baibulah a chuan leh ţhin? Chhan dang a awm thei lo.

Mahse, chutih mêk lai chuan Pathian leh Isua chu mi thuhmun, angkhat an nih lawi sizia Baibul vekin min hrilh chiang hle si. “Tu pawh mi hmu chu kei mi tirtu hmu a ni. Tu pawh mi ring chu kei mi ring a ni lo, mi tirtu ring a ni zawk e” tiin Isua ngeiin a sawi a nih hi. Chu amah tirtu chu tu nge a nih tih Isua vekin heti hian a sawi leh bawk. “Keimaha phuahchawpin ka sawi lo, Pa mi tirtu chuan ka sawi tur leh ka hrilh tur hi thu mi pe zawk a ni” tiin, Pathian tirha he khawvela lo kal a nihzia hnial ngaihna reng awm lovin a sawi a nih hi. 

Ramhuai, vantirhkoh kal sualte meuh pawhin Lal Isua hi Pathian fapa a nihzia, “Isu, Pathian Chungnungbera fapa, kei leh nang eng nge kan inzawlna?” ti meuha an hriat chian êm êm lai hian, chung ramhuaite vek chuan Isua chu, “Nang ka hria a che, Pathian mi thianghlim i ni e” tiin Pa leh Fapa chu mi thuhmun an nihzia an hai mawlh lova nih hi. Heti chung pawha sawi dan danga sawi theih kan la nei a nih ngai chuan, Baibul kalhtu, Baibul thu lo anga thil nihna sawi kan awm tihna a ni ngei tawh ang.

𝐙𝐢𝐫𝐭𝐢𝐫𝐧𝐚 𝐡𝐢𝐦 𝐥𝐨 – Lal Isua kha he khawvelah min chhandam turin a lo kal a. Mahse, min chhandam hman lo. Hei tluka zirtirna dik lo leh zirtirna hlauhawm a awm leh thei tawh chuang kher lo ang. Hawh u, i fimkhur hle teh ang u. Kan kohhran leh kan kohhran thurin kan ţan luatna kawngah, kan ngaihdan leh pawm dan mila Baibul her mil zel kan tumna takate hi hun hnuhnunga zirtirna dik lo, tluksanna thlentirtu an la ni ngei dâwn tih kan hriat a hun tawh hle si a! 

𝐋𝐚𝐥 𝐈𝐬𝐮𝐚’𝐧 𝐤𝐫𝐚𝐰𝐬-𝐚𝐡 𝐦𝐢𝐧 𝐜𝐡𝐡𝐚𝐧𝐝𝐚𝐦 𝐡𝐦𝐚𝐧 𝐜𝐡𝐢𝐚𝐧𝐠 𝐞 !

(Zirtirna hlauhawm lutuk dodalna chu)

UPC Thurin vanga Debate huaihawt a nih hma lâwk khân, Zoramah zirtirna hlauhawm lutuk a darh vel chiam a. UPC Pastawr Thangliansanga chuan, “Lal Isua kha he khawvela min chhandam tura lo kal ni mah se, tu mah chhandam hman lovin vanah a lawn” tiin, Paula-te ngaihhlut ber kraws leh kraws hnathawh ropui ber chu a rawn sawi hnâwm mai ni lovin, engmah lovah a rawn chhuah fel der a!

Chu zirtirna ngei chu ţhalai rualhovin khaw laiah an han aupui dual dual zui lehnghal a! Zoram kohhran puipate erawh dan pangngai bawkin an ngawi leh ta reng a. Keini ang duang, engmah thiam nei lote bawkin he zirtirna hlauhawm zet hi a langin ka’n dodal a ngai leh ta a nih hi. Debate huaihawt a nih zarah mi tam tak hriatna bilzia, kan Baibul kan lo zirchian tâwk lohzia a lang chiang hle a nih hi.

Eng vangin nge Lal Isua khân thing kraws kher a rawn thlan? Kraws-ah khân eng hna chiah nge a rawn thawh? Kraws hlutna chu eng nge ni ta? Sual man chu thihna a nih miau avang leh, pumpelhna dang reng a awm si loh avangin, kan thih ai rawn thih nân leh kan sual thawi dam nân Lal Isua khân kraws hi a rawn thlang ta (Pathianin a thlansak pawh kan ti thei ang) a ni. Petera chuan, “Felna lamah kan nun theih nân amah ngeiin thingah a taksain kan sualnate a phur a” tiin.

Pathian leh mihring inrem tawh lote chu Lal Isua’n a thisen kal tlangin min inremtir leh ta tih, “…a kraws thisen chuan remna lo siamin…a hmaah (Pathian) chuan thianghlim tak leh, hmêlhem lo leh sawiselbova a dintirna tur che uin, a thihnain a tisa taksaah chuan amah nen a inremtir tawh che u a ni” tia Paula’n min hrilh ang hian. Tin, kraws-a Lal Isua thihna hi khawvel zawng zawng thupha chawina a nihzia I John 2:2 ah kan hmu bawk.

Baibul châng dang tam tak lak chhuah tur awm mah se, duhtâwk ta ila. Tichuan, Lal Isua kraws-a a rawn thihna chu kan sual thawina, Pathian nena min inremtir leh tu, “Khawvel zawng zawng sual thupha chawina pawh a ni” tia Johana sawi anga Pa lungawina thlentu a lo ni ta a ni. Mi sual thi ngei turte min rawn chhandamna hna chu, Lal Isua’n kraws lerah rawn thawk zovin, a thisen chhuaka thihna ângchhûnga a tluk luh dâwnah, “A kin ta” tiin mi zawng zawng tâna chhandamna hna a thawh zawh tak thu a sawi ta a nih hi.

Nimahsela, UPC kohhran chuan an thurin tihngheh a nih theih nân thu an la kawi ta chiam a. Kraws-ah min chhandam hman lo ti hialin kraws ngaihnepna thu an lo chhakchhuak ngam ta a nih hi. Anni ngaihah chuan Pentikost ni lo thlen hma loh zawng, Lal Isua khân tu mah reng a chhandam hman si lova nih hi. A nih leh Lal Isua khân thihna hneha a rawn thawh leh hnu ni 20-na velah, a kohhran rawn lawr ta se, chhandam fate lawr tur tu mah an awm dâwn lo tihna em ni ta?

Hnai lo e. A zirtirte zawng zawng bakah a inlârna hmutute zawng zawng kha chhandamin an awm ngei ang. UPC-te erawh chuan Baibul-ah chhandam tu mah hmuh tur an awm lo tiin, awihawm hmêl fûin thu an sawi si. A thawh leh hnu khân Pathian fapa, Messia a nihzia a zirtirte leh a inlârna hmutte zawng zawng khân an hmêl tlukin an hre chiangin, Lal leh Chhandamtu a nihzia rinnain an pawm fel diam tawh a. Chuvang tak chuan a thu zawmin Thlamuantu a tirh tur lo nghakin, Pentikost ni an nghak thleng ta a nih reng kha.

Eng vangin nge Lal Isua khân a zirtirte kha, “Ama hmingin simna thu leh sual ngaihhnathiamna thu Jerusalem khuaa ţanin, hnam tin hnenah an hril ang” tia zawlneite lo sawi lâwk anga Lal Isua chu mi tin chhandamtu a nihzia thu hril nghal lova Pentikost ni a nghah thlentir kher nachhan? Luka vek hian chhang nghalin, “Chung lam ata thil tih theihnaa an thuam hma loh che u zawng, khawpuiah hian awm reng rawh u” tiin, Thlarau Thianghlim thil tih theihna nena rawng an bawl theih nân, a zirtirte leh amah ringtu mi 100 chuangte kha he ni hi a nghahtir zawk a lo ni.

Lal Isua khân Pentikost ni lo thlen hma ngeia Petera a chhandamziate hi, lehkha kan chhiar thiam lo a nih ngawt loh chuan hai der theih a ni mawlh lo! Lal Isua’n a thawh leh hnuah vawi thum zet, “Nangin kei mi hmangaih em?” tiin a zawt a. A tawpah Lal Isua’n, “Ka beramte chawm rawh” tiin thu a pe ta a nih kha. Van a lawn hma ngeiin Lal Isua chhandamna chang, a beramte an awm tawh tih pawh hai rual a awm bawk hek lo! Thom-a ngei pawhin khawih khera Lal Isua a fiah zawhah, “Ka Lalpa leh ka Pathian i ni” ti meuhin Lal Isua ringtu, a chhandamna changtu a nihzia a inpuang a nih kha!

Vana a lawn hma lâwka, “…kâwlkil thleng pawhin ka thu hretute in ni ang” tia a zirtirte a thlahna ţawngkam han en pawh hian, a zirtirte hi a chhandam fel diam tawh tih a chiang ngawih ngawih bawk. Mahse, Pentikost ni hi UPC, Mizoram kohhrante tân chuan ni pawimawh lutuk a ni si a. Tui Baptisma-in chungnunna a chan theih nân, Pentikost ni hi chhandamna hna thawh ţanna ni tiin Pathian thute meuh an her danglam ngam ta a nih hi.

A chhan pawh he ni hma zawnga piang thar leh Lal Isua zuitute khân tuia baptisma reng an chang si lo a. Lal Isua lah chuan chhandamna kawng awmchhun a nihzia reng a hre lo nge, a zirtirte leh a inlârna hmutute kha tuia baptist-na tur thu reng reng (ngaihtuah ngun rawh, a zirtirte hnenah khân ring tharte baptist turin thu a pe a ni mai zawk si a) a hrilhin amah ngeiin anniho kha a baptist bawk si lo. Chuvang tak chuan, zirtirna dik lo ber leh kal sualna hlauhawm berah tlu lutin, Lal Isua khân kraws-ah min chhandam hman lo an ti ngam ta hial zawk a lo ni. 

Chu mi awmzia chu kan hria em? Kraws ngaihnepna leh engmah lova chhuahna, Lal Isua he leia a rawn kal chhan ber engmah lova chhuahna a ni tih hi Zoram mipuite hian kan hnâr tlukin i hre chiang teh ang khai! UPC-ho erawh chuan, a nih leh Baibul khawi bung leh chângah nge Pentikost ni lo thlen hma khân chhandamna chang an awm tih a inziah an ti a! Lal Isua leh a zirtirte inbiak dan aţangte hian chhandamna an chanzia hmuhhmaih rual a ni lo tih, an thlarau mitdelna hian a hmuhtir thei lo mai zawk a nih hi.

A chhan pawh tuia baptisma chang an nih miau loh vang a ni si a! Lal Isua hian chhandamna hna thawk zo tingtang lovin vanah min lawnsan ngai lo ang. He leia a lo kal chhan bera thawk zo lova haw leh ta Pathian nei kan ni si bawk hek lo! Tin, kraws-a Lal Isua min chhandamna hi mi zawng zawng tân a ni tih, “Mi zawng zawng hnenah chhandamna rawn thlenin Pathian khawngaihna (tuia baptisma tih lam a ni lo) a lo lang ta si a” tih thu Tita 2:11 kan en chuan kan hmu ta zawk a nih hi.

UPC-te erawh chuan, chuti chu khawvela mi zawng zawngte hi chhandam kan ni vek tawh tihna a ni maw tiin, inhnialna atthlak lutuk hmangin ţan an khawh lui ta zel a. Kraws lera chhandamna kha mi tin huapzo niin, mihring lam zawkin chu chhandamna chu kan duh leh duh loh a thu zawkin kan changin kan chang lo mai a ni zawk tihte hi Baibul chuan chiang lutukin min hrilh a nih hi. 

A bawp lawka laka, Debate-a kan hmuh ang taka awmze nei mang lova thutak hrula dak kual hrep a, hnehtu chan chang inti taka hawi pirna hian hruai bona thlarau bak min chantir ngai lo a ni zawk e. Hebrai ziaktu sawi angin, “A thu awih zawng zawngte tân chatuana chhandamna bulpui a lo ni ta” tia chhandamna thu thuawihna kal tlangin a duh apiangte chan tur a nih thu dik hnial kalh a, thu awmze nei lo sawi sawi a, chhandamna chan dan dik hai der lui tlat a, tuia baptisma kal tlang chauha chhandamna chan theih a nih thu ţanchhana hmanga Baibul kalh tlata thu sawi hi, Thlarau Thianghlim pawisawina nasa tak a ni si a. 

Chhandamna hi tuia baptismaah awm lovin, “Krista Isuaa awm chhandamna chu chatuana ropuina nena an hmuh ve theihna turin” tiin Paula hian tuia baptisma ni lova Lal Isua chauh hi chhandamna, chu chhandamna chu rinna hmanga kan neih a ni tih hi Zoram kohhrante hian i hre nawn mawlh mawlh ang u! A tawp berah chuan eng vangin nge heng thu leh hlate hi ka lo neih ve tak chhen mai?

Tun ţum Debate kal tlang chauh hian a ni, kan unau ţhenkhatte bona thûkzia, âtthlâkzia, veiawmzia ka lo hriat fiah tak chauh ni. Dr Biaksiama hian vei tur dik tak a lo vei tih pawh ka hmu fiah thiam ta bawk. Zofate zinga hruai bona thlarau chang tamzia, kawng dik niawm tak a tawp thihna ni si lamtluanga kan thisen zawmpui leh laichinte chak taka an tlan mawlh mawlhzia ka lo hmuh fiah tak ni. Chuvang tak chuan ka thinlung hian heng thute hi a veiin, ka ziakfung hi a chawl hahdam diai diai thei tlat lo a ni zawk e. 

𝐄𝐯𝐚𝐧𝐠𝐞𝐥𝐢𝐬𝐭 𝐅𝐫𝐞𝐝𝐞𝐫𝐢𝐜𝐤-𝐚 𝐫𝐚𝐰𝐧𝐠𝐛𝐚𝐰𝐥𝐧𝐚 𝐥𝐞𝐡 𝐔𝐏𝐂 𝐓𝐡𝐮𝐫𝐢𝐧.

A hun lai a ni bawk a, mi ţhenkhatte’n an khawngaih (min khawngaih chhan erawh ka zawh ngial pawhin an sawi duh lem si lo) hlawh hial khawpin thu leh hla ka lo nei ve chhen mai zawng a nih hi. Mahse, tun thlenga kan unau UPC-te hriat thiam theih loh chu hei hi a ni. Debate chungchangah lak nat engmah ka nei lo a. Lak ulh lah ka nei bawk hek lo. Mahni tâwka Baibul lo bih ve ţhin kan nihnaah, kan Baibul zirtirna kalh tlat zirtirna ni ngeia ka hriat hi nâ takin ka dodal mai zawk tih hi lo hre thiam ve tawh se ka ti takzet a ni. 

Chhiartu zawng zawngte hnena zawhna inang zawh duh ka neih ka han tarlang hmasa phawt dâwn a ni. Kan rama Kristianna a lo luh achinah, Harhna pui tia chhiar theih tur hi vawi 10 dâwn a lo thleng tawh a. Harhna tenaute nen phei chuan kan ramah hian zawlnei Isaia hrilh lâwkna ang maiin, kum tin tih theih tur kan ramah a thleng reng a nih hi. Mahse, heng harhna kan tih zawng zawngte hi UPC unaute pawkchhuah an ni mang tlat si lo. Eng vang nge ni ta ang?

Tihdam rawngbawlna kengtu kan ramah hian englai pawhin an awm reng tih theih a ni a. He rawngbawlna ropui tak kengtute zinga 95% chuang hi Protestant kohhran (kal sual kohhrana puh) thurin pawmtute zinga mi zel an ni hi, eng vang nge ni ta ang? “Tin, heng chhinchhiahnate hian ringtute chu a zui zel ang. Ka hmingin ramhuaite an hnawtchhuak ang a….dam lote chungah kut an nghat anga an dam zel ang” tiin, a thawh leh hnuah Lal Isua’n amah ringtute awmdan tur min hrilh lâwk diam a. A nih si chuan he rawngbawlna nung taka kengtute hi Lal Isua sawi ang taka nung an ni chungin, rawngbawltu suak an lo ni reng tihna em ni ta ang?

UPC unaute zinga an puipa pakhat ka titipuinaah, Tv Frederick-a rawngbawlna hi Pathian dik hnen aţang lo chhuak rawngbawlna a nih loh thu a sawina hian, UPC kohhran anga an ngaihdan a tarlang thei mai awm e. Tun huna kan rama rawngbawlna nung ber kalpui mêktute hi, Protestant kohhran mi leh sa vek an ni a. Mahse, UPC thurin leh an thu sawi kal tlanga kan han hriat fiah taka erawh chu, heng rawngbawlna nung tak tak hmanga kan ram hrut chhuak mêktute hi, ringtu dik lo, Hremhmuna kal vek tur an ni lawi si. Tu zawk nge rintlâk ni ta ang le?

Ni, kan Baibul hian engkim mai a lo sawi lâwk diam hi kan vanneih êm êmna a lo ni ta tlat a. Kan Lal Isua ngeiin amah ringtute awm dan tur a sawi ang zawng zawng hi, tun huna nung taka rawngbawlna keng mêktu Protestant kohhran mi leh sateah hian chiang taka hmuh theih an ni si a. Mi tam tak Lal Isua hnena hruai thleng mêk rengtute leh, amah Lal Isua ngei an hnena a inlârna kan rawngbawltute meuh pawh, UPC-te Pathian thu pawm danah chuan Hremhmuna kal dial tur an ni tlat si a nih hi.

Heng thute kal tlang hian tu kohhran zawk nge ti dik a, tu kohhran zawkin nge kawng dik zawh tih hi a hriat chian theih nghal ta mai loh em ni? A zawn chhuah Zorama kan Pathian hla nung ber ber phuahtute zawng zawng lah, a tam ber chu Protestant kohhran mi leh sa hlir an ni a. Fam ngaih hla leh van ram ngaih hla nung ber ber phuahtute lah dang hek suh. Pathian thilmak tih thlentirtu tam berte thlengin Protestant kohhran mi leh sa vek an nite hian, thu dik chiang takin min hrilh a ni lo em ni? 

Hnial khanah, Lalpa, i hmingin ramhuaite kan hnawtchhuakin dam lote kan ti dam a ni lo em ni? titute chu Isua’n, nangni thil sual tite u ka hre ngai lova che u, a tihte kha heng mite ngei hi an ni mai ang chu kan ti a ni thei e. An zinga pahnih khat hi lo ni ta pawh ni se, kha leh chen rawngbawlna nung ber ber lo kalpui tawhtute zawng zawng kha, Lal Isua hriat ngai loh thil sual titute an nih vek theih a rinawm ngai dâwn si lova nih hi. Eng vangin nge Isua hminga tuia baptisma chang lote hnenah kan Lalpa hi a inpuan leh ţhin a, thlarau lama Zoram kohhran chawmtuah a hman reng mai chu le? 

Heng thute aţang hian kan unaute zingah harh chhuak han awm mial thei se ka va han ti tak êm! Rinna avanga khawngaihnaa chhandamna changtute hnenah hei leh chen Lal Isua leh Thlarau Thianghlim an inpuan tawhna zawng zawngte hian, an nunah harhna thlentir hram tawh se tihte hi ka duhthusam a ni a. UPC-te rin dan anga Hremhmuna kal tur chiang bal Salvation Army mi leh sa, Nl Mimi-te hmanga harhna Lalpa’n kan rama a lo thlentir tawh dante hian hriat thiamna min pe thei hram se ka va han ti tehlul êm! 

𝐍𝐮𝐧 𝐓𝐡𝐮𝐫𝐮𝐤 (𝐒𝐨𝐧𝐧𝐞𝐭)

Thlaler ang maia nun khawrâm nun chu,
Hma lam pan châkna thahrui awm lohna,
Ruahmanna, vei leh ding reng awm lo chu,
Duhthusam, luang tlusawp ro tak anna!

Sakruangah laitha reng a zam lo a,
Thluak chawlawlna chuan mi eiral zo ta,
Châkna pawhin hmelma ang mi en a,
Beiseina thâmral lo a thâmral ta!

Hringmi chauh chhan a hringmi  pui ngei chu,
Hringmi kaithotu pawh a hringpui mi,
Nun khawrâma tuihna luantirtu chu,
Thilsiam azawnga duhawm ber a ni!

Kiang rawh lungngaihna leh nun khawharna,
Lo hnai rawh ka duhthusam ka damna!

𝐊𝐚𝐫 𝐚 𝐡𝐥𝐚 𝐞...

 

Vawiin chu suihlung a lêng zual e,
Hmar tlanga siahthing bel berhva iang ka di,
Sirva pâr tlan iang ka dawn nang che.

Pualva kal lai khamtu hmawng liai luai,
A ianga val kal lai khamtu biangnotê,
I ngaiin chham ang ka zâl hne hne.

Ţhapui, muvanlaiah chang ila,
Ka nuam mang e in rûn suamtual rawn kaiin,
I ngaiin tlai ni ka lêng lo tur.

Ka chung kâwlngo lêngin di a tawng,
Ka zawng di ka tawng lo kâr a hla êm e,
Dawn lungrûkah aw ka riang vawng vawng.