Wednesday, July 23, 2014

CAG Report Zirchianna



Kumtin em anih loh pawhin CAG Report hi neih theih dan ka ngaihtuah ve tawh thin a. Tun kum pawh tlai ang reng takah ka han nei thei leh mial a. CAG Report avanga Sorkar insiamthat hi hriattur a awm lem lova, CAG hian dik tak leh felfai takin Sorkar sum hi a Audit vek bawk heklo tih pawh ka chiang hle a ni. Intham lungawi a tam em em a, Dept tam zawk hi chu 50% dik tak pawn an Audit hian ka ring thin lo. Chuti chung chung pawh chuan Sorkar sum leh pai enkawl dan hian mit a tikham a, action lak awm si lo hian lung a tipik zual ziah bawk! Tun tum chu a tahtawl te tein kan han chip leh ang a, Sorkar Expenditure kan han zirchiang hmasa phawt dawn a ni.

March 2013 a Mizoram Sorkar sum leh pai Audit atanga a landan tlangpui han tarlang ta ila. Revenue Receipts (Sum hmuh Tax & Non-Tax) hi Rs 711.84 Cr laiin a pung a, mahse sum pun vak nachhan bulpui ber chu Grants-in-Aid (Sorkar laipui tanpuina Non-Tax) atanga sum lo kal Rs 664.42 Cr vang chauh a ni. Chumiin a tarlan chiang tak pakhat chu Sorkar hian thawhchhuah engteh ual a nei lo tih hi a ni. Sorkar hian sumdawnna emaw Dept atangin emaw thawhchhuah a nei churau em em tih a tichiang hle a ni. Rr hi Mizoram Sorkar Fiscal Correction Path te chhutlawk aiin Rs 259.74 Cr laiin a hniam zawk a. Heti tak maia sum leh pai inthlau a chhutlawk a ni ta mai hian Financial Impact leh Revision lama kan san lohzia a tarlang chiang hlein a lang.

Revenue Expenditure (Sum hmanna) hi Rs 811.58 Cr laiin a pung ve thung a, a punna hi 21.59% lai a ni na chungin Mizoramah hian chuti taka Development hmuh thar tur em em a awm chung lo. Chumiin chiang  taka a tarlan chu sum leh pai tam tak hi Sorkar hnathawk hlawka a kal bakah hian Entertainment lamah a kal nasa tihna a ni ber awm e. Sorkarin In leh lo sakna atana a hman te, Loan puktir leh rulhnana a hman Capital Outlay hi Rs 7.28 Cr in a pung a, hei hian Sorkarin rotling thil bik a hmalakna a neih tlemzia a tarlang chiang hle awm e. Kum hmasa lam aia a punna chu 1.21% chauh a ni tlat a ni. 

Sorkar inrelbawlna atana sum hman, rotling ni si lo, hmachhawp a neih zawng zawng Revenue Expenditure hi FCP ten an chhutlawk Rs 4168.71 Cr aiin Rs 340.20 Cr (8.16%) zetin a pung thung a. Ruahman lawkna a mi ni lo atana sum hman a awm tih a tilang chiang hle a ni. Chuti chunga hlawh lak theih loh tih leh hmanrua kan nei tha lo tih awm reng phei hi chu mak tak a ni ve phawt mai. Capital A/C atanga Sorkar sum hmuh hmanralna hi FCP te chhutlawk Rs 888.74 Cr aiin Rs 281.19 Cr zetin a hniam thung a, hei hi chhinchhiahtlak ang reng tak chu a ni ve e.

Kum 2008-09 atanga Sorkar sum hmanral hi Rs 2772.25 Cr atang khan kum 2012-13 a lo thlen meuh chuan Rs 5146.71 Cr laiin a pung chho dawrh tawh a. Kumtina a punna rate hi 17.13% lai a ni. Kum 2011-12 atang 2012-13 chhunga a thanna rate hi 11.02% niin a thanlenna ti zualtu ber chu Revenue Expenditure kan tih tak, Sorkar Inrelbawlna khi a ni a, sum punna 87.61% lai a tum hem mai a ni. Chuti anih chuan hmasawnna hnathawh hmuh tur han tamzia reng a ni love.

Plan leh Non-Plan a sum hman chungchang tarlang ta bawk ila. Kum 2012-13 Total Expenditure atang hian Plan sumah hian Rs 2298.28 Cr (44.66%) a kal ral a, Non-Plan atan hian Rs 2848.43 Cr (55.34%) hmanral a ni thung a ni. Sorkarin hmathar lak nana Expenditure a hman tlem zawk chhung chuan Development neih a har lo thei thin lo tih tunah pawh kan hmu leh ta a ni.

Sorkar Leiba punna hi ngaihthah chi rual a ni lo! Kum 2011-12 khan leiba awmsa Rs 4548.45 Cr satangin Rs 565.75 Cr (12.44%) zetin leiba a pung a. Kum 2012-13 phei kha chuan Rs 5114.20 Cr zetin leiba hi a pung chho hman a ni. Leiba punna chhan ber chu Sorkar hnathawk leh Dept sum, PF Fund, Savings leh Deposit dawn leh enkawlna atanga leiba Public Account Liability leh Internal Debt vang a ni a. Gross State Domestic Product hi kumtin 1% a a pun chuan Fiscal Liabilities hi 0.82% laiin a pung ve ziah bawk nia! 13th Finance Commission chuan Fiscal Liabilities-GSDP ratio hi 25% ni turin a duh lai a, keini State ration han en hi chuan sdum leh pai sanction kawngah harsatna ka tawk lovang tih sawi har tak a ni! 

CAG Report a lang ziah, mahse Mizoram Sorkarin a tih that duh mang hauh loh chu Sorkar Laipui atanga sum lo kal reng reng, direct a State Implementing Agencies hnena lut tam tham thin lutuk hi ngaih pawimawh a va hun tawh tehlul em! CAG hian hetianga direct a sum vawngtu ni lo, a thawktu hnena lut nghal thin hi eirukna tipungtu leh sum leh pai enkawl chungchanga felhlel awm tirtu anih an hrechiang si a, chuvang tak chuan heng Agencies te hian Uniform taka Accounting Principles an hman a ngiat thin a, mahse Documents ching mang hlei lo hlir kawhhmuh an ni kumtin ziah mai a ni. Tun CAG Report-ah pawh hian Rs 934.33 Cr zet mai chu heng Agencies te kutah hian Direct a pek an ni leh tih tarlan a ni a. Sum leh pai hmanthiam a tul tih sawi sawi lo hian a takin che chhuak thin sela, a va lawmawm dawn em! 

A dawt lehah chuan Sorkar sum peipun dan tarlan kan tum ve leh dawn nia.

No comments:

Post a Comment

๐‹๐ข๐ญ๐ž๐ซ๐š๐ญ๐ฎ๐ซ๐ž-๐š๐ก ๐†๐ซ๐š๐ฆ๐ฆ๐š๐ซ ๐š ๐ฉ๐š๐ฐ๐ข๐ฆ๐š๐ฐ๐ก ๐ž๐ฆ ?

              Mihringin kawng engkima a mihring a nihna chi hrang hrang; lunglรชng thei, lunghnรปr ลฃ hin, thinrim ลฃ hin, lawma nui ลฃ hin etc...