Friday, July 11, 2014

By-Election Result leh Mipui Rilru........

Chalfilh Bial By-Election chu sawi neuh neuh (controversial) karah zawh fel a ni ta a, Rulling MLA Dr Ngurdingliana chuan hneh takin (vote 2834)  thlantlin a ni ta a, By-Election a  awm apianga Rulling MLA hlir thlantlin an ni thin tih pawh dawt mai a ni lo tih kan hre chiang leh ta bawk. Muanna hnuaia Inthlan hlawhtling taka neih hlutzia kan hrethiamlo, Manipur leh State dang a kan awm a, inthlan boruak hahthlak kan tem te anih ngawt loh chuan han hrethiam chi ziazang kan ni lo bawk lah tak a, chuvang chuan Mizo mipuite hi kan vannei em em a ni tih i hre thar leh theuh ang u. 

Mimal taka lawmpuina lo hlan ve hi ka tihtur a ni lemin ka hrelo, mahse he inthlan boruak atanga ka thil hmuhchhuah leh hriatte (findings) hi mipuite hriat atana ka duh ve tlat avangin tanlam nei miah lovin (tanlam neia ngaih ka ni thovang!) ka ngaihdan tlang takin ka sawi dawn a ni.

Hmanni lawk khan Lance Amstrong-a, American Cyclist ropui tak, khawvel infiamna  rothap ber zinga ngaih Tour de France a vawi 7 ngawt lo champion tawh chu US Sorkarin Court-ah a khing mauh mai tih kan hriat vek kha! Engvang teh ngawt chuan nge he mi ropui leh khawvel in an lo ngaihsan em em thin, Cancer natna hial pawh ngamtu hi US Sorkar hian a khin tak ur ur mai? Dawt a sawi vang a ni. 

Dawt lo sawi pawh ni ta se, US hming a lo tih that ve tawhna avang tal pawn engvanga ngaidam thei mai lo nge an nih chu le? Mipui hma-ah pawh a thiamloh thu leh thupha a chawi tawh chuan US mipuite pawn Amstrong-a hi an ngaidam thei mai lovem ni? Engvangin nge pawisa maktaduai 30 chuang pe let leh tura an khinna kha Midang tana a lo thawhtawhna (cancer trust a neih kha) avang tal pawn an ngaihdam mai loh? 

Ni, an thei hlawllo! Engtikawng zawng mahin DAWT sawi a khawvel bumtu hi America leh khawvel hian an ngaidam thei ngai lovang!  

Tun By-Election avang khan Suangpuilawn a Inrukbo chungchang kha Zoram mipuite hian kan han hre thar leh ta kha a ni a, kha thilah khan tute nge lo inhnamhnawih tih pawh kan hre chiang hle tawh a ni. Mizoram a Inthlanna neih tawhna-ah chuan Suangpuilawn Inthlanna a Mipui pawisawina aia pawisawina lian a awm tawh kher lovang. Kha Inthlanna-a inhnamhnawih kan hriatchian em em te kha Zoram mipuite hian engtikah mah kan ngaidam thei lovang kan lo tih mek laiin kan lo ngaidam thei lutuk zawk a lo ni ta si a, hei hian kan rilru sukthlek chiang takin min rawn tarlan sak kan ti lo thei lovang! 

Inrukbona lem avanga Inrukbona tak tak (mi 5 rukbo hi) lo thleng ta pawh hi kan thiamloh vang a ni thei mai ang em? Khang hunlaia Candidate te kha engtikahmah ram hruaitu atan an ding ngai tawh lovang a, Political Field-ah pawh an ring an rawn rawlh tawh ngai lovang kan tih mek lai hian a tu Party mah hian chutianga hmalak tumna an nei si lo! Pu Vaninmawia (MNF), Pu H. Laltanpuia (MPC) leh Pu Ngurdingliana INC) te hi kan ngaidam turah ka ngailo! Kan ngaidam anih pawn Politics chhungah hi chuan awm ve tawhlo se chuan sual kan huat leh huatloh a lang ngei ang.

Watergate Scandal kha kan la hre vek em? US President Nixon-a khan dik tak chuan thiamlohna a nei lo, a hriatloh laia a thuihhruaite hmalakna kha a tuar ve a ni zawk tih pawh khawvel hian a hre reng, mahse President atan thlan nawn a ni leh ngai tawh lova, Political Field-ah a chanchin hriat chhunzawm tur pawh a awm tawh ngai bawk hek lo! Amah anga hmingchhiatna nei, Politics huang dai ngai tawhlo mi tam tak an awm teuh bawk. Party dang zawngte chuan Suangpuilawn MLA an Candidate te kha inthlan chuh turin an vawrhchhuah loh laiin Rulling Party in an MLA atan an rawn thehchhuak kha mak kan ti tlang viau a. 

Congress lam khan Ngaihdamna rilru nena rawn ti an nih thu an rawn sawi ta reng a, mipuite pawn kan ngaidam a, MLA atan kan lo thlang tling ta a ni! Pawl thenkhatin mi hmingtha chauh MLA atan an duhna chu a thlawn chiang hle a, chutih ruala thilmak dang leh pakhat chu Inthlanna felfai leh mi tha thlang chhuak duh inti MPF te hmalakna kha a ni. Mipuite hian MPF hmalakna (hmalak lohna) avanga Kohhran hruaituten thlei bik an nei a, ngam chintawk an nei a, Pathian an ti hmingchhe bawk an lo ti anih pawn kei chuan awm ka tihpui viau ka ring! 

Mizo Culture-ah hian entawntlak tak tak Kalphung leh Tihdan (systematic approach) kan neih lai hian thenkhat erawh thlak danglam hun tawh leh thlak danglam ngai tawh kan nei chho ve ta zel a, mahse tun hma pawn emaw kan lo tihdan-ah chuan tih lianpui nei vek an ni hlawmin kan hre ve em? Ram siamthat kan duh chuan kan Party chhungkua atangin siamthat (reformation) hna hi kan tan ngam tur a ni a. Hminghliauna leh hmingchhiatna nei tawh te tel lova Party kal theilo tura kan in ngai anih erawh chuan kan thlenchin hi a sang thei lo hrim hrim! Indian Politician zinga Criminal Case nei an tam em em a, chu chu kan entawn dawn tihna em ni ta? 

India in a chai len em em chu Criminal Politicians te hian Corruption an tih tlem phah nge an tih tam phah tih hi a ni. Indian State dang Data te hi keini tan chuan tehfung dik berah kei chuan ka ngai thei chiah lova, chuvang chuan engmah sawilan ka tum lemlo. Rajya Sabha member zinga 23% lai te hian Criminal Background an nei! March 13, 2003 khan Supreme Court chuan Political Candidate tur reng reng chuan an Criminal Records an tarlang ngei ngei tur tih thupek a chhuah a, chu chuan danglamna thlen a rawn thlen nangin kori erawh a tu lutuk lo!

Kum 1996 Parliamentary Election neih anih khan 1,500 candidates te chuan Criminal Records an nei a, an zinga 40 te chu 11th Lok Sabha-ah khan thlantlin an ni. Rampum State Legislatures thlanna-ah pawh sitting Member 4072 zingah Member 700 chuangin Criminal Records an nei bawk. Kum 2004 khan mi 1071 in Candidate zinga Candidate 286 te chuan Criminal Records an nei tih an Affidavits atangin a hriat theih a, tlem chuan an tlahniam deuh.

Tun Inthlan result hian a tarlan (reveal) ni a ka hriat chu Zoram Mipuite hian Sual kan haw tak tak lova, Dikna leh Rinawmna pawh kan ngaisang lem lova, min bumtu huat ai chuan an chhungte nih kan chak zawk a, hlawkna leh hamthatna (benefits) kan lo dawn ve theihna tur anih phei chuan eng ang mi pawh lo ding se pawitihna chhetemah kan nei lo niin a lang. Mahse Pu Ngurdingliana hi kan ring tak tak a, a tunhma sual te hre reng tawh lovin mipuite hi kawng dik leh hmasawnna kawngah min hruai dawn tih kan chiang a ni a tih theih tho bawk.

Mizote hi Pathian hminga in ngaihdam ching deuh mai kan ni a, hei hi kei chuan Lemchanna leh sual vulh lenna leh sualin min bumnaah ka ngai nghet tlat a ni. Ram hruaitu chungchangah kher kher hi chuan Inngaihdamna awm turah ka ngai lo. Mipui tam zawk te hi chuan ram siamthat (reforms) hi kan duh tak tak lemlo, hlawkna teltu kan lo nih ve vang pawh a ni ang e. Engkim mai hi Tlawmngaihna leh Pathian hming-in kan pawmzam vek a ni ber tawh a, Kohhran pawh hian sual vulh lenna awm thin hi an ngai pawimawh lemlo hle niin la hria.

Pu Ngurdingliana pawh, hun tlemte nei tawh mahla ram hruaitu atan mipuiin an duh che a, chuvang chuan i kalsan tak i hminghliauna khuhbo vek turin theihtawp chhuah la, sual ngaihdamna hian rah tha a chhuah thei ani tih Zoram Mipuite hriattir ang che. Duhsakna sang ber ka hlan che a, Beidawnna ruam ata hi Chawlhna Luikamah min chawlhtir ngei ang che. Pathian hming erawh i lam zing hle a, mipuite hi i rawngbawlna-ah ngai mai la, Pathian hming lam hi Politician zawng zawngin lam chhen tawh suh u!

No comments:

Post a Comment

๐‹๐ข๐ญ๐ž๐ซ๐š๐ญ๐ฎ๐ซ๐ž-๐š๐ก ๐†๐ซ๐š๐ฆ๐ฆ๐š๐ซ ๐š ๐ฉ๐š๐ฐ๐ข๐ฆ๐š๐ฐ๐ก ๐ž๐ฆ ?

              Mihringin kawng engkima a mihring a nihna chi hrang hrang; lunglรชng thei, lunghnรปr ลฃ hin, thinrim ลฃ hin, lawma nui ลฃ hin etc...