Friday, July 11, 2014

Land Reforms Act kan mamawh

India ramin Independent a hmuh hma zawng kha chuan India rama Ram tha zawng zawng tih theih deuh thawh te kha Landlords (khaw khat hruaitu/thuneitu) leh an chhungte ram an ni deuh vek a. Khatih laia Loneitute khan anmahni-in ram an nei lova, heng mihausa te ramah lo nei a inhlawhin an ei leh bar thawhchhuah tam tak te chu heng mihausa te hi an pe thin a, chuvang chuan an pute hlau reng rengin an hun an hmang thin a, an khawngaihthlak em em thin a ni. Mizoramah pawh khatih hunlai dinhmun kha a thleng chho mek zel a, chuvang chuan mimalin ram a neih theih chin zat kan ruatfel thuai anih loh chuan nakin lawkah kan buai dawn a, pumpelh theih anih lai hian pumpelhna kawng kan Sawrkar apiang te hian an ngaihtuah a ngai tawh tak zet zet a ni.

Aizawl mihausa tam tak te ram neih zat hi hriat sen rual a ni ta lo! Thingtlang leh hmun rem deuhah han kal ila, Aizawl mihausa ta an ni vek emaw tihtur a ni zo tawh! Zamindary System hi a takin tunah chuan kan tawng ta a ni. Zamindary System-ah chuan ram neitu chuan Sawrkar-ah chhiah a pe a, a ram erawh chu loneia eizawng leh mi dangte a enkawl tir a, chu ram atanga hlawkna zawng zawng tih theih deuh thaw chu an ta a ni mai a, an hnuaia an mi chhawrte erawh hlawh tlem an pe ve thin! He practice hi tihbo anih theihnan BOMBAY TENANCY AND AGRICULTURAL LANDS ACT, 1948 hman a ni ta hial a, he Act hi vawitam tak ennawn a lo ni tawh bawk a ni.

He Dan-ah hi chuan Landlords te rama hnathawka eizawngin a duh chuan chu a hnathawhna ram chu a leichhawng thei a, a duhlo anih chuan Sawrkarin chu ram chu a nei ang a, a mamawhtu hnenah a pe chhawng mai thin ang. Ram leina man tur chin pawh fel taka bithliah thlap a ni. He Dan hnuaiah hian miin a duh ang angin ram a leiin a tiral ngawt thiang lova, engkimah hriatpuitu tur Sawrkar mi ruat an awm ngei ngei tur a ni. He Dan hman anih avanga buaina liantham chhuak a awm lova, tha takin tun thleng khuan he Dan ang hian an la kal reng bawk. Hetiang ang Dan siam hi kan MLA ten an ti thei a, hmalakna neih an tum thawm pawh hriattur a awm anih kha!

Indo-Myanmar Border Trade leh khawchhak lam nena sumdawnna kawng inhawng mekah ringawt pawh hian Aizawl mihausa ten ram an lei nasa tawh lutuk! Border Trade awm tur hre thei riau an tihte hi dawt a ni lo reng reng. Hmasawnna emaw Compensation lak theihna a awm phawt chuan a hausa apiang pek belh an ni ta ringawt mai a. Inhmun lo ram nei ve, hausa si lo, pawisa mamawh si tan chuan vawilehkhata ram hralh a, pawisa hlawm neih mai kha thil awlsam tak anih avangin dem tur an ni lova, mi hausa te pawh dem tur an ni chuang lo! Mahse nakin lawkah harsatna kan la tawk dawn a, chutih hunah chuan Land Revolution a la chhuak ngei ngei dawn a, kan theih ang ang a lo invenlawk hi kan tih ngei ngei tur a ni.

Tun dinhmunah chuan India ramah hian Vai milian tumahin ram zau tak tak an nei thei tawhlo hrim hrim. Mi pakhatin ram zau tak tak a neih theih lohna turin State Sorkar ten Agricultural Land Celings an siam a, chumi aia zaua ram neih chu phal a ni tawhlo, nei lui an awm chuan dan angin an chungah hremna lekkawh theih a ni. Khawpui mi tan Thingtlangah ram neih theih a ni lova, chenna in tur erawh chu dil a phal anih chauhin an nei thei thung a ni. Kan tun dinhmunah hi chuan khawpui mi hausa a duh duhin thingtlangah ram zau pui pui an nei a, an duh duhna hmun an lei mai a, hemi titawp thei chu kan ram hruaitute hi an ni.

Lunglei khawpui Veng pawimawh lai taka in pakhat chu Aizawl mi hausa ta a ni. Assam type chhe em em tawh a ni a, chu in karchehtu in zawng zawngte chu sak that vek an ni tawh a, Aizawl pa in erawh chuan helai Veng titawptu, khawpui cheimawi tum pawha khawpui tihmelhemtu-ah a chang mek ta! Hepa hian helai inhmun hi mamawhna a neilo, mahse nakin lawkah to taka hralh turin dawhthei takin hun a nghak mai a, hepa ang hi District hrang hrangah an tam lutuk! Ram tha lai lai neitute hi han chhutchian chuan Officer lian zual an lo ni tlangpui bawk nen tupawh Sorkar se harsatna leh dodalna tawk lovin Land Reform a neih theih dawn loh! Ram hmangaih a, a chhunga chengte duhsaktu erawh chuan huai takin hma a la ngei ngei ang, chutiang mi chu kan Politician zingah an awm kan ring em?

       1959 Tibetan Uprising te, Cristero War te, Mau Mau Uprising te, The Stono Rebellion te, Peasants Revolt of 1381 etc te hi Ram avanga buaina chhuak an ni a, nunna tam tak channa a ni a, a rapthlak em em a ni. Pawisa nei tih avanga mipakhat lekin he ram zimte-ah hian ram a neih teuh kan phal zel dawn anih chuan kan hmabak chu heng Land Revolt ang hi a ni mai. Indona bak tawh tur kan nei reng reng dawn lo! Chuvang chuan Inthlan kan hnaih leh tawh a, Land Reformation kalpui tum leh Dan siam tum apiangte vote nachang kan hriat phawt chuan nakin lawkah kan lawm tlang ang a, Intluktlanna a takin kan hmu thei ang. Anih loh vaih chuan kan hmabak thim tawh hi a thim belhchhah zual tawlh tawlh thung ngei ang!

No comments:

Post a Comment

๐‹๐ข๐ญ๐ž๐ซ๐š๐ญ๐ฎ๐ซ๐ž-๐š๐ก ๐†๐ซ๐š๐ฆ๐ฆ๐š๐ซ ๐š ๐ฉ๐š๐ฐ๐ข๐ฆ๐š๐ฐ๐ก ๐ž๐ฆ ?

              Mihringin kawng engkima a mihring a nihna chi hrang hrang; lunglรชng thei, lunghnรปr ลฃ hin, thinrim ลฃ hin, lawma nui ลฃ hin etc...