Friday, October 22, 2021

๐“๐‡๐‹๐€๐‹๐„๐‘ ๐“๐‡๐‹๐ˆ๐…๐ˆ๐Œ ๐‘๐„๐•๐ˆ๐„๐–-๐๐€

A rรปk taka ka lo nghahhlelh รชm รชm, ๐Œ๐จ๐ง๐ญ๐ก๐ฅ๐ฒ ๐Ž๐ง๐ฅ๐ข๐ง๐ž ๐๐จ๐ž๐ญ๐ซ๐ฒ ๐Œ๐š๐ ๐š๐ณ๐ข๐ง๐ž/๐‰๐จ๐ฎ๐ซ๐ง๐š๐ฅ; ๐“๐ก๐ฅ๐š๐ฅ๐ž๐ซ ๐“๐ก๐ฅ๐ข๐Ÿ๐ข๐ฆ PDF File chhuak hmasa ber Gmail kaltlangin ka dawng nawlh a. Naupan laia masi present kan dawn kan han hawng tur, phรปr ru tak, beisei nei ru chung sia kan hawng dรก dรก ang maiin, rei rial lovin ka han hawng nghal thuai a. A chhรปngah chuan hla hril 20 lo awmin, Mizo hla hril 15 leh sap hla hril 5 an lo awm a.

He thla tin hla hril kut chhuak thu leh hla a lo pian theih nรขna thawktu lian zual pathum; John Laltluangliana, Ramlawt Dinpuia leh Anita Vl Nunmawii-te online vekin pangpรขrลฃhi ka awrhtir nghal a. Anmahni biak pawh theihna leh tlawh pawh theihnate chu: Email : thlalerthlifim@gmail.com, Facebook : Thlaler Thlifim, Instagram : thlaler_thlifim Website : www.thlalerthlifim.blogspot.com an ni.

Thuhmahruaiah hian tun hnaia hla hrilin Mizo thu leh hla huanga hma a sawn chak dan tlangpui rawn thai zรขwr zรขwrin, hla hril hlang chuanna lehkhabu leh online media inkรขr awl zau tak an ngaihmawh vanga hma an lak dan chanchinte chu, kan tun lai thu leh hla khawvel chiahtu chanchinte ang lo takin, ngaihnawm ti zetin ka chhiar thla a. Hla hril phuahtute chuan an online journal lamah hian in kut chhuak han thehlut chรปr chรปr mai teh u le.

Khawvelin thu leh hla a hmรชlhriat tirh ata, Hebrai hla hril dahkhawmna (baibul)-in khawvel a hnehlak a, thu leh hla fir bera khawvelin hla hril a dah dan leh, hla hril hmanga Greek-in ram a lak chhoh a, saphovin an lo ta neih tak mai huangah ngampa tak maia kan ลฃhalai an han sapatal ngam ta hian min tilawm takzet a ni. Hla hril hi zawngin khawvel hranpa hlak a nei a, chu khawvela zuk liluh pha chin nih ngawt pawh, inchhuanna tham tling khawp a nih tawh laiin, hla hril phuahtu nih phak ropuizia hi sawi maia fiah chi a ni lo.

Thinlunga khat liam, tisa pen tin fan chhuaktu, ruh leh thlรฎng phel hrang khawp hiala min chimtu khawvel chanchinte chu, hla hril mawlmang leh hriat fiah awlsam tak te, hla hril รปn leh thรปk pui pui hmangtein mi fate’n, mi fate vek an lo dawi รข-in, an lo chhem mur sรฉng sรฉng tawh ลฃhin a. Zawlnei Ezekiela hian a va han sawi fiah thiam tak รชm! ‘๐‘จ๐’๐’… ๐’ƒ๐’†๐’‰๐’๐’๐’…, ๐’š๐’๐’– ๐’‚๐’“๐’† ๐’•๐’ ๐’•๐’‰๐’†๐’Ž ๐’๐’Š๐’Œ๐’† ๐’๐’๐’† ๐’˜๐’‰๐’ ๐’”๐’Š๐’๐’ˆ๐’” ๐’๐’–๐’”๐’•๐’‡๐’–๐’ ๐’”๐’๐’๐’ˆ๐’” ๐’˜๐’Š๐’•๐’‰ ๐’‚ ๐’ƒ๐’†๐’‚๐’–๐’•๐’Š๐’‡๐’–๐’ ๐’—๐’๐’Š๐’„๐’† ๐’‚๐’๐’… ๐’‘๐’๐’‚๐’š๐’” ๐’˜๐’†๐’๐’ ๐’๐’ ๐’‚๐’ ๐’Š๐’๐’”๐’•๐’“๐’–๐’Ž๐’†๐’๐’• …’ I mawi tihdan berin lo letling ve ta mai che aw!

Mahse, hla hril phuahtu nihna erawh lawilo dawrpuiah pawh hralh kal lo ber tur a nih sizia, Robert Graves-ate’n kum 1946 daih tawh khรขn, ‘๐‘ป๐’ ๐’ƒ๐’† ๐’‚ ๐’‘๐’๐’†๐’• ๐’Š๐’” ๐’‚ ๐’„๐’๐’๐’…๐’Š๐’•๐’Š๐’๐’, ๐’๐’๐’• ๐’‚ ๐’‘๐’“๐’๐’‡๐’†๐’”๐’”๐’Š๐’๐’’ tiin a lo sawi hnรขwm daih tawh a. A chhan pawh he hla hril phuahtu huang hi chu, khuarel mawina vanga lunglรชnna leh khawharna khawvelin a zem รขt tlat te, mipa leh hmeichhe inkรขra hmangaihna khawvelin tui lian ang maia a lak tak vรกwn vรกwn te, lungngaihna chirhdupa tla lut a, malna khawvel nena inลฃhian ลฃhate chenna hmun a nih tlat vang a ni. 

Chu khawvel aลฃanga hla fir rawn chhuak tawn chin reng rengte chu a tak ngรขih a, kum thum zu ang maia fir ลฃha an nih tawh tlat avangin, ‘๐‘ท๐’๐’†๐’•๐’“๐’š ๐’Š๐’” ๐’†๐’Ž๐’๐’•๐’Š๐’๐’ ๐’‘๐’–๐’• ๐’Š๐’๐’•๐’ ๐’Ž๐’†๐’‚๐’”๐’–๐’“๐’†. ๐‘ป๐’‰๐’† ๐’†๐’Ž๐’๐’•๐’Š๐’๐’ ๐’Ž๐’–๐’”๐’• ๐’„๐’๐’Ž๐’† ๐’ƒ๐’š ๐’๐’‚๐’•๐’–๐’“๐’†, ๐’ƒ๐’–๐’• ๐’•๐’‰๐’† ๐’Ž๐’†๐’‚๐’”๐’–๐’“๐’† ๐’„๐’‚๐’ ๐’ƒ๐’† ๐’‚๐’„๐’’๐’–๐’Š๐’“๐’†๐’… ๐’ƒ๐’š ๐’‚๐’“๐’•’ tiin Thomas Hardy-ate ang chuan lallukhum an lo khum thiamtir diam tawh reng a nih kha. Mit khawhmuhna inang renga mi pahnihin an thil thlir kha, hla hril phuah thiam chuan ‘๐‘ท๐’๐’†๐’•๐’“๐’š ๐’๐’Š๐’‡๐’•๐’” ๐’•๐’‰๐’† ๐’—๐’†๐’Š๐’ ๐’‡๐’“๐’๐’Ž ๐’•๐’‰๐’† ๐’‰๐’Š๐’…๐’…๐’†๐’ ๐’ƒ๐’†๐’‚๐’–๐’•๐’š ๐’๐’‡ ๐’•๐’‰๐’† ๐’˜๐’๐’“๐’๐’…, ๐’‚๐’๐’… ๐’Ž๐’‚๐’Œ๐’†๐’” ๐’‡๐’‚๐’Ž๐’Š๐’๐’Š๐’‚๐’“ ๐’๐’ƒ๐’‹๐’†๐’„๐’•๐’” ๐’ƒ๐’† ๐’‚๐’” ๐’Š๐’‡ ๐’•๐’‰๐’†๐’š ๐’˜๐’†๐’“๐’† ๐’๐’๐’• ๐’‡๐’‚๐’Ž๐’Š๐’๐’Š๐’‚๐’“’ tia PB Shelly-a’n a lo sawi angin khawvel dangah min hruaiin, min chentir thei ta bik ลฃhin a nih hi.

Chutiang taka hla hril ropui, mi hneh thei, mi zial รข tlat thei, ngaihtuahna khawvela danglamna thlentir theitu ni tura hla hril lo chhuah dan chu, William Wordsworth-a’n, ‘๐‘ท๐’๐’†๐’•๐’“๐’š ๐’Š๐’” ๐’•๐’‰๐’† ๐’”๐’‘๐’๐’๐’•๐’‚๐’๐’†๐’๐’–๐’” ๐’๐’—๐’†๐’“๐’‡๐’๐’๐’˜ ๐’๐’‡ ๐’‘๐’๐’˜๐’†๐’“๐’‡๐’–๐’ ๐’‡๐’†๐’†๐’๐’Š๐’๐’ˆ๐’”: ๐’Š๐’• ๐’•๐’‚๐’Œ๐’†๐’” ๐’Š๐’•๐’” ๐’๐’“๐’Š๐’ˆ๐’Š๐’ ๐’‡๐’“๐’๐’Ž ๐’†๐’Ž๐’๐’•๐’Š๐’๐’ ๐’“๐’†๐’„๐’๐’๐’๐’†๐’„๐’•๐’†๐’… ๐’Š๐’ ๐’•๐’“๐’‚๐’๐’’๐’–๐’Š๐’๐’๐’Š๐’•๐’š’ a tih ang a nih miau avangin, hla hril phuahtute hlutna chu a chhiartu apiang nunah a hlutna, a mawina, a rilna leh a awmzia a danglam ta ลฃhin a. Chutiang taka thiltithei thu leh hla chu van Pathian meuh pawhin do ngam lovin, Babel in sรขng sak lai khan an ลฃawng a tihhransak ta ringawt a nih reng kha! 

Chu ti taka chakna thurรปk pai a nihna chu Setana meuh pawhin a hai lohzia, ‘๐‘ป๐’‰๐’† ๐’…๐’†๐’—๐’Š๐’ ๐’„๐’‚๐’ ๐’„๐’Š๐’•๐’† ๐‘บ๐’„๐’“๐’Š๐’‘๐’•๐’–๐’“๐’† ๐’‡๐’๐’“ ๐’‰๐’Š๐’” ๐’‘๐’–๐’“๐’‘๐’๐’”๐’†’ tiin kan thiampuipa William Shakespeare meuhin min hrilh tak hial chu! Nipui hnah ลฃil er er mai, ‘๐‘น๐’๐’–๐’ˆ๐’‰ ๐’˜๐’Š๐’๐’…๐’” ๐’…๐’ ๐’”๐’‰๐’‚๐’Œ๐’† ๐’•๐’‰๐’† ๐’…๐’‚๐’“๐’๐’Š๐’๐’ˆ ๐’ƒ๐’–๐’…๐’” ๐’๐’‡ ๐‘ด๐’‚๐’š’ tia min mitthlatir er ertu William Shakespeare-a Sonnet 18-te reng hian khawvel dam chhรปng hriat a hlawh tawh dawn a nih hi. Mahse, Shakespeare-a meuh pawhin a tluk loh Mizo hla hril mawina erawh kan mitin a la hmu thiam meuh si lo!

‘๐‘ต๐’๐’˜ ๐‘ฐ ๐’”๐’†๐’† ๐’•๐’‰๐’† ๐’Ž๐’š๐’”๐’•๐’†๐’“๐’š ๐’๐’‡ ๐’š๐’๐’–๐’“ ๐’๐’๐’๐’†๐’๐’Š๐’๐’†๐’”๐’”’ tia tawrhna khawvel, All's Well That Ends Well lemchan kaltlanga a sawi ai chuan,

๐‘ป๐’–๐’‚๐’“๐’‰๐’‚๐’“๐’‘๐’–๐’Š ๐’Ž๐’‚๐’˜ ๐’Œ๐’‚ ๐’‰๐’Ž๐’‚๐’„๐’‰๐’‰๐’–๐’‚๐’ ๐’† ๐’๐’–๐’๐’ˆ๐’๐’†̂๐’ ๐’„๐’‰๐’–,
๐‘ฒ๐’‰๐’‚๐’˜๐’•๐’๐’‚̂๐’๐’ˆ ๐’๐’‚๐’– ๐’‚๐’๐’ˆ ลฃ๐’‚๐’‰ ๐’๐’‚๐’Š ๐’๐’–๐’‚๐’Ž ๐’Š๐’๐’ˆ ๐’†.
๐‘จ ลฃ๐’‰๐’‚ ๐’๐’‚๐’˜๐’‰๐’๐’†̂๐’๐’ˆ ๐’Œ๐’‚ ๐’•๐’‚๐’˜๐’ ๐’ƒ๐’Š๐’‚๐’Œ ๐’„๐’‰๐’‚๐’๐’ˆ ๐’“๐’†๐’Ž ๐’๐’ ๐’—๐’†,

- tih hlate hian Zopa lairil a fan thรปk zawk daih a.

๐‘ต๐’†๐’Š๐’‰๐’„๐’‰๐’‰๐’‚๐’˜๐’๐’ˆ ๐’‘๐’‚๐’“๐’—๐’‚๐’•๐’†̂ ๐’Ž๐’‚๐’‰ ๐’•๐’‰๐’๐’‚๐’๐’ˆ ๐’๐’‚̂๐’Ž ๐’†,
๐‘ฏ๐’Ž๐’†̂๐’ ๐’…๐’Š ๐’๐’๐’—๐’Š๐’ ๐’”๐’–๐’Ž ๐’๐’†๐’‰ ๐’“๐’†̂๐’ ๐’‘๐’–๐’‚๐’ ๐’Ž๐’Š ๐’‰๐’๐’‚๐’ ๐’†,
๐‘ด๐’Š ๐’–̂ ๐’Œ๐’‰๐’–๐’‚๐’๐’…๐’Š̂๐’Ž ๐’‰๐’๐’– ๐’๐’‚๐’– ๐’‚๐’๐’ˆ ลฃ๐’‚๐’‘ ๐’†.

- tihte hian min vel lungrรปn zawk daih si a! Tichuan, Thlaler Thlifim chhรปnga hla hril awmte hi han thlir zuai zuai ila. Hla hril ลฃha tak tak; thupui hrang hrang kan hmu a. Ka tun lai khawvel mil fahrana Lalnunfeli’n, 

i realised
once and for all
i had to let go

- a tihte hian min zuk nghawng nรข deuh ber rih a! Free Verse hmanga hla phuah a tam zual a, hei hi a ลฃhat rualin ลฃan min laktirtu erawh ni thei se a duhawm ngawt ang. Poetry Form hrang hrang hmanga hla phuah remkhawm thla tin chhiar theih tur neih han hlut turziate ka mitthla a.

Chutih rual erawh chuan mimalin zalenna kan nei vek a. Chu kan zalenna hmang chuan kan thinlunga kan thu leh hla pai kan bun chhuah mawlh mawlh tluka hlu erawh a awm chuang lo. Chuti chungin, hla hril hian kalhmang a neih miau avangin, mi bik leh mi bik lo erawh kan kut chhuak kaltlangin a hriat hleih hlek dawn tihna erawh a ni kan ti thei awm e.

Zofate thu leh hla huangin a chim sรขn lai ber chu, tlar thum zai (Puma zai etc) an phuah hun lai kha a lo ni, ti hiala pipute thu leh hla mawina leh duhawmzia lo hmutu JF Laldailova mit ang pu ลฃhangthar lo piang zawih zawih rawh se. Kawng khat chiahin fuihna thu erawh sawi ta ila. ‘๐ˆ๐ง๐ณ๐ข๐ซ ๐ฅ๐š, ๐ข๐ง๐ณ๐ข๐ซ ๐ข๐ง๐ณ๐ข๐ซ ๐ง๐š๐ฐ๐ง ๐ฅ๐ž๐ก ลฃ๐ก๐ข๐ง ๐ซ๐š๐ฐ๐ก’ tih hian englai pawhin hla hril phuahtute min chenchilh reng rawh se. 


No comments:

Post a Comment

๐‹๐ข๐ญ๐ž๐ซ๐š๐ญ๐ฎ๐ซ๐ž-๐š๐ก ๐†๐ซ๐š๐ฆ๐ฆ๐š๐ซ ๐š ๐ฉ๐š๐ฐ๐ข๐ฆ๐š๐ฐ๐ก ๐ž๐ฆ ?

              Mihringin kawng engkima a mihring a nihna chi hrang hrang; lunglรชng thei, lunghnรปr ลฃ hin, thinrim ลฃ hin, lawma nui ลฃ hin etc...