Tuesday, May 10, 2022

๐•ญ๐–†๐–Ž๐–‡๐–š๐–‘ ๐–‘๐–Š๐– ๐•พ๐–๐–†๐–๐–Š๐–˜๐–•๐–Š๐–†๐–—๐–Š-๐–† ๐–™๐–๐–š ๐–‘๐–Š๐– ๐–๐–‘๐–† ๐–Ž๐–“๐–‘๐–†๐–Ž๐–ˆ๐–๐–Ž๐–“๐–“๐–†.

Lengzem April chhuakah khan, ‘Tu nge i hming?’ tih hmangin L.B Tluanga’n article ngaihnawm ang reng tak a ziak a. Chu a thu ziakah chuan Shakespeare-a chanchin rawn sawiin, hriatna kawnga Shakespeare-a nun  kalh kim loh dan nia a hriat heti hian a ziak a – Heti chung pawh hian Shakespeare-a hriatna chu a la khingbai thei tho tih hi lo pawm ve phawt mai teh, tiin thu min pe a. 

Khawvela Literature huaisen ber, darh zau ber chu Baibul niin, thu leh hla khawvela Sailo Ngรปrpui an sawi thung chu Shakespeare-a hi a ni. Hei vang hian Shakespeare-a hian Baibul hi a hman rim ka ring ลฃhin a, mahse chu mi zuk finfiah tur chuan a kut chhuak piah lamah, Baibul belhchian ve a ngaih tlat avangin, Baibul leh Shakespeare-a kut chhuak hriat chian chu tihmรขkmawh a ni lo thei lo. 

Shakespeare-a hian khawvela English Baibul chhuak hmasaho kha a lo la khawm nasa mai a lo ni a. Geneva Baibul copy ringawt pawh za chuang neiin, Baibul chi hrang hrang, ลฃawngลฃai hlate thlengin a lo la khawm a lo ni.  Ngun taka thlithlaina rah chhuah aลฃanga lo lang ta chu, Elizabethan Poets kut chhuak Lemchan zawng zawngah aiin Shakespeare-a hian, Baibul thu leh hla a lo hmang rim zawk tih hi a ni ta a ni. 

Shakespeare-a khan Baibul hi a hre bel hneh hle tih, a lemchan hrang hranga Baibul thu leh hla a hman dan aลฃangin kan hmu thei ta a lo ni. Hamlet leh Othello lemchante khan Baibul thu leh hla 50 aia tam hman an nei reng a lo ni a. Tin, Baibul thu leh hla chheh dan chiah hmang si lovin, Baibul thu leh hlain a sawi tum ang chiah ni si hmanga thu leh hla a rem hi tam tak hmuh tur an awm bawk. 

Tichuan, Shakespeare-a hian a lemchan 38 aลฃangte khan, Allusion leh Quotation a hman zat niawm hriat theihte chu Baibul lehkhabu 42 aลฃangin an ni a. Chung lehkhabu zingah chuan thuthlung hlui bu 18 leh thuthlung thar bu 18 bawk leh, Apocrypha aลฃangin bu 6 te an ni. Hei hian Shakespeare-a’n Baibul a belhchian thawkhat turzia a tarlang chiang hle awm e.

Amaherawh chu, tuna Baibul kan hman lรขr ni lo hian, Geneva Baibul zawk kha a chhawr rim ber a ni tih lo hre ta ila. Entirna han pe ta ila; ‘If it were done when ’tis done, then ’twere well. It were done quickly… (Hamlet, Scene VII) tih a rawn chher chhuahna chu, John 13:27 (Geneva Bible): Then said Jesus unto him, That thou doest, do quickly, tih aลฃanga a kaihlek angte hi hmuh tur a tam hle a lo ni. 

Shakespeare-a thu leh hla ka duh tak zinga mi, The Merchant of Venice lemchana Poria-i’n; How far that little candle throws his beam! So shines a good deed in a naughty world, a tihte khan Philipi 2:15 thu; …among whome ye shine as lights in the worlde, tih aลฃanga a rawn chher chhuah a ni. Kum 1611 khan KJV Baibul hi tihchhuah a nih chauh avang leh, tihchhuah a nih hnu khan, Shakespeare-a hian kut chhuak a neih tam tak loh avangin, Geneva Baibul kha a hman rim ber tih loh rual a lo ni lo.

Hamlet kan en chuan, Horatio-a’n, carnal, bloody and unnatural acts…and in the upshot, purposes mistook, Fall’n on th’inventor’s heads, a han tihte kha, รŒ Lalte 2:32 thu - the Lorde shal bring his blood upon his owns head, tih nen chhul khat chhuak an nihna kan hmu a nih hi. Two Gentlemen of Verona lemchana, follows the shepherd for food, tihte pawh Ezekiela 34 thu aลฃanga lak a ni tih a hriat mai a.

Shakespeare-a hian Sam leh thuthlung thar ringawt ni lovin, thuthlung hlui thlenga a chhiar nasat turzia min hriattir mai awm e. Chu mai a la ni lova, Apcrypha thlengin, a kut chhuak chei hnรปm nรขn a hmang tih a kut chhuak kan zir chuan kan hmu thei bawk. Baibul thu leh hla a hman rim bera an sawi chu, Kaina leh Abela thu aลฃangin a ni a. Baibul bu zinga a hman rim ber erawh Sam Bu hi a ni thung. 

Chhuitu ลฃhenkhat phei chuan Baibul thu leh hla 1200 chuang Shakespeare-a hian a hmang a, hei aia tam pawh hmuh tur a la awm ring pawh an awm bawk. Genesis, Matthaia leh Joba hi a hman rim pawl tak an ni a. Lemziak thiam hmingthang berte zinga mi Picasso-a khan, ‘Good artist copy, but great artist steal’ tia a lo sawi hmang thiam ber zinga mi ni kumkhua tawh tur chu Shakespeare-a kha a lo ni. 

Thufing 5:15-18 thu-a, tui hna leh tui bel thute kha Othello lemchanah Desdemona-i ลฃawngkamah kan hmu a. Khawvela thiamna lama sulsuttu leh thluak ลฃha ber ber an tihte hi Juda mi an ni zel a. Chumi ka zuk chhuinaah chuan, Baibulah hian hriatna engkim a awm a, chu chu an zuk zir chhuak mai a ni, tiin hriattir ka ni. L.B Tluanga sawi ang deuh hian, Shakespeare-a hriatna hi a famkim lo hlea ngaih theih zawng a ni.

Mahse, Shakespeare-a thu leh hla tuipui tak tak mi chuan, zirna lam a ni emaw, eizawnna a ni emaw, vantlรขng nun leh kalsiam a ni emaw, retheih pachhiat a ni emaw, kawng engkim hrut loh ahleih a nei lo tih a chhiar chhuak ve fovin ka ring. Tin, heti taka Baibul hre chianga hmang rimtu a lo nih tawhna pawh hian, finna leh remhriatna kawng tinrenga thuam a nihna a nemnghet hlein ka hre bawk. Chuvang tak chuan he thu hi ka han thai ta mai mai a ni e.

No comments:

Post a Comment

๐‹๐ข๐ญ๐ž๐ซ๐š๐ญ๐ฎ๐ซ๐ž-๐š๐ก ๐†๐ซ๐š๐ฆ๐ฆ๐š๐ซ ๐š ๐ฉ๐š๐ฐ๐ข๐ฆ๐š๐ฐ๐ก ๐ž๐ฆ ?

              Mihringin kawng engkima a mihring a nihna chi hrang hrang; lunglรชng thei, lunghnรปr ลฃ hin, thinrim ลฃ hin, lawma nui ลฃ hin etc...